Walka z toksycznym gatunkiem Prymnesium parvum jest niezwykle trudna, a jego toksyczność potencjalnie bardzo wysoka dla zwierząt skrzelodysznych (ryb, ślimaków, małży czy nawet larwy płazów). Miksotroficzny sposób odżywiania sprawia, że organizmy te są doskonale przystosowane do warunków środowiska generowanego przez człowieka i jego działalności gospodarczej. Czynniki abiotyczne, takie jak temperatura, zawartość biogenów, zasolenie czy światło, mają bardzo istotny wpływ na produkcję toksyn i miksotrofię.
W wielu regionach świata toksyczne zakwity Prymnesium parvum powodują ogromne zagrożenie ekonomiczne i ekologiczne. Masowe śnięcia ryb, a wraz z nimi i innych gatunków zwierząt skrzelodysznych, przyczyniają się do degradacji ekosystemów na olbrzymią skalę. Z takim doświadczeniem mieliśmy do czynienia także w Polsce w rzece Odrze, gdzie zjawisko masowych śnięć miało wymiar katastrofy.
W okresie od 24 marca do 30 czerwca 2023 r. na zlecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska w ramach projektu realizowanego przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, pt. „Opracowania naukowobadawcze na rzece Odrze”, finansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu priorytetowego 8.1.1. Wsparcie Ministra Klimatu i Środowiska w zakresie realizacji polityki klimatycznej i środowiskowej Część 1) Ekspertyzy, opracowania, realizacja zobowiązań międzynarodowych, przeprowadzone zostały badania, których celem było przedstawienie rekomendacji/sposobów dot. neutralizacji złotej algi.
Działania zaradcze związane ze zwalczaniem Prymnesium parvum tzw. „złotej algi” na Kanale Gliwickim przeprowadzone zostały przez multidyscyplinarny zespół ekspertów i naukowców. Przy przedsięwzięciu pracowali przedstawiciele Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz naukowcy z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Uniwersytetu Gdańskiego, Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie i Uniwersytetu Warszawskiego. Całość przedsięwzięcia była realizowana w ściśle kontrolowanych warunkach, przy udziale Wód Polskich, Wojska Polskiego, Państwowej Straży Pożarnej i służb Wojewody Opolskiego oraz Śląskiego.
Całość prac została poprzedzona wnikliwą analizą literatury. Na jej podstawie oraz mając na uwadze doświadczenia z innych krajów, wytypowano kilka atestowanych preparatów, które były już wielokrotnie stosowane w krajach europejskich, jak również w Polsce na zbiornikach wodnych. Po przeprowadzeniu testów w warunkach laboratoryjnych, w wyniku których dobrano optymalne i bezpieczne dawki, przystąpiono do fazy eksperymentalnej, polegającej na aplikacji preparatów. Należy podkreślić, iż w trakcie realizacji poszczególnych eksperymentów w każdej fazie zadania prowadzone były badania fizykochemiczne pobieranych próbek wody i fitoplanktonu.
Wnioski z już zakończonych eksperymentalnych aplikacji preparatów oraz przeprowadzonych działań, przekazane przez naukowców, zostały zestawione w “Raporcie z wykonania eksperymentów w zakresie neutralizacji złotej algi w śluzach Kanału Gliwickiego”.
