W dniu 17 listopada 2020 r. przedstawiciel LIFE Climate CAKE PL z KOBiZE/IOŚ-PIB został zaproszony do udziału w międzynarodowej konferencji organizowanej przez EURACTIV i PKEE pt.: “Meeting the new 2030 emissions targets: how do we get there?”
Dyskusja dotycząca możliwości osiągnięcia proponowanych przez Komisję Europejską celów polityki klimatycznej na 2030 rok (2030 Climate Target Plan) była głównym punktem spotkania. W debacie prowadzonej przez Frederica Simona udział wzięli: Michał Kurtyka – Minister Klimatu i Środowiska, Clara de la Torre – Zastępca Dyrektora Generalnego DG CLIMA (Komisja Europejska), Morten Petersen – Wiceprzewodniczący Komisji ITRE Parlamentu Europejskiego, Paweł Cioch – Wiceprezes Zarządu PGE i Członek Rady Zarządzającej PKEE oraz Robert Jeszke – Kierownik Zespołu Strategii, Analiz i Aukcji KOBIZE/IOŚ-PIB, Koordynator projektu LIFE Climate CAKE PL.
Na wstępie uczestnicy mieli okazję wysłuchać przemówienia Pana Michała Kurtyki, Ministra Środowiska i Klimatu, który podkreślił, że w świetle trwającej pandemii COVID-19 i jej skutków gospodarczych, proponowany przez Komisję Europejską nowy cel na rok 2030 oraz jego konsekwencje dla państw członkowskich wymagają dogłębnego przeanalizowania. Zaznaczył, że wciąż nie mamy wystarczającej wiedzy o skutkach zwiększenia celów redukcyjnych dla poszczególnych państw członkowskich i że ocena taka powinna uwzględniać całościowy wpływ propozycji na społeczeństwo Minister zaakcentował, że zmiany nie powinny być wprowadzane zbyt radykalnie. Jednocześnie zadeklarował, że Polska chce być częścią tej zmiany, ponadto już podejmuje działania w tym zakresie. Jednak oczekuje, że struktura krajowego systemu energetycznego oraz ochrona obywateli i gospodarki będą w tych działaniach uwzględnione.
Pan Morten Petersen (ITRE/PE) podkreślił, jak ważną kwestią jest podnoszenie poziomu ambicji klimatycznych oraz zaangażowanie wszystkich państw członkowskich w działania na rzecz redukcji emisji. Podkreślił też, że UE stała się w pewnym momencie liderem w zakresie działań na rzecz klimatu, szczególnie w kontekście wystąpienia Stanów Zjednoczonych z Porozumienia Paryskiego. Stwierdził, że nie da się osiągnąć neutralności klimatycznej bez ambitnych celów po drodze. Wspomniał również, że potrzebujemy na realizację tego celu funduszy, o co apelował również Parlament Europejski proponując zwiększenie Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (ang. Just Transition Fund).
Pani Clara de la Torre (DG CLIMA) zaznaczyła, że pomimo kryzysu związanego z pandemią UE nie zmienia kierunku i cele klimatyczne nadal pozostają ambitne. Dodała, że w kontekście technologicznym cel redukcyjny na 2030 rok – choć niełatwy – jest osiągalny. Przyznała, że choć kluczowa jest transformacja sektora energetycznego, równie ważne w tych wysiłkach są budownictwo i transport. Wskazała na narzędzia takie jak inwestycje, impuls cenowy, zwiększenie zakresu EU ETS. Dodała, że cały czas analizowane są możliwości finansowania oraz skutki włączenia do EU ETS nowych sektorów (przede wszystkim transportu). Wyraziła zadowolenie, że inne kraje naśladują UE w zakresie działań na rzecz klimatu, odnosząc się do planów Chin co do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2060 r.
Pan Robert Jeszke (CAKE/KOBiZE) zwrócił uwagę na fakt, że cała gospodarka i wszystkie jej sektory będą zaangażowane w realizację celu redukcji emisji, zarówno te objęte EU ETS, jak i non-ETS. Dodał, że trwająca pandemia COVID-19 czyni to wyzwanie jeszcze trudniejszym. Podkreślił fakt, że ze względu na zróżnicowane obciążenia i punkty startowe poszczególnych państw członkowskich UE, zwiększenie ambicji do 2030 r. będzie większym wyzwaniem dla wdrażania innowacji w przemyśle oraz transformacji sektora energetycznego w państwach członkowskich o niskich dochodach na mieszkańca, z wyższym udziałem paliw kopalnych w koszyku energetycznym i wyższą energochłonnością. Pan Robert Jeszke wskazał na konieczność zapewnienia w UE lepszego podziału obciążeń, aby wspomóc inwestycje w regionach i sektorach położonych w mniej zamożnych państwach członkowskich o niższym poziomie kapitału, zwiększając tym samym ich zdolność do transformacji. Podkreślił, że konieczne jest zapewnienie odpowiedniego finansowania, które powinno być odpowiednio uwzględnione również w samym systemie EU ETS, wskazując na przedstawioną ostatnio przez Polskę propozycję zwiększenia Funduszu Modernizacyjnego, czy utworzenia Funduszu Solidarności Energetycznej. Zauważył, że w Polsce szczególną uwagę trzeba zwrócić na modernizację sektora energetycznego, także działania w zakresie ogrzewania. Podkreślił w tym kontekście znaczenie sektora gazowego i zastosowania nowych technologii w transformacji. Zwrócił też uwagę, że analizy CAKE/KOBiZE pokazują, że rozważane włączenie transportu do EU ETS nie spowoduje automatycznie znaczącej redukcji emisji w perspektywie 2030 r. i należy skupić się raczej na zmniejszeniu kosztów oraz większej penetracji technologii elektryfikacji i wodorowych w transporcie. W przeciwnym razie dojdzie jedynie do przeniesienia kosztów do innych sektorów, a w samym transporcie nie zaobserwujemy znaczących redukcji. Zwrócił również uwagę na odmienną dynamikę emisji historycznych w sektorze transportowym w poszczególnych państwach UE, która będzie miała duże znaczenie podczas redukcji emisji i bez wątpienia wpłynie na ich tempo. W konkluzji podkreślił, że skuteczne wsparcie transformacji w UE wymaga spójnego systemu, uwzględniającego zróżnicowane struktury gospodarek państw członkowskich i zapewniającego sprawiedliwy podział wysiłków na rzecz redukcji.
Pan Paweł Cioch (PKEE) także podkreślił, że zwiększenie celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w 2030 roku do co najmniej 55% będzie ogromnym wyzwaniem dla całej Unii. Dodał, że ambitna polityka klimatyczna zmienia krajobraz prowadzenia działalności gospodarczej w nadchodzących latach, w tym przede wszystkim sposób funkcjonowania największych przedsiębiorstw energetycznych. Jednocześnie zaznaczył, że to w tym sektorze potencjał redukcji w perspektywie krótkoterminowej jest największy. W konsekwencji istotna część wsparcia w najbliższej dekadzie powinna być skierowana na transformację energetyczną. Dodał też, że obecne finansowanie jest zdecydowanie niewystarczające, a wyznacznikiem tworzenia nowych instrumentów finansowych powinna być zasada sprawiedliwej transformacji. Wskazał, że duże znaczenie będzie miało określenie jasnego planu rewizji systemu EU ETS. Wyraził nadzieję, że zmiany w EU ETS obejmą zwiększenie liczby uprawnień do emisji przeznaczanych na Fundusz Modernizacyjny i „pulę solidarnościową”.
Zaproszenia i aktywny udział ekspertów CAKE/KOBiZE w konferencjach i spotkaniach międzynarodowych z przedstawicielami najwyższych instytucji zarówno krajowych, jak i międzynarodowych pokazują, że efekty prac analitycznych prowadzonych przez CAKE są w Europie dostrzegane i doceniane, jednocześnie wypełniając swoistą potrzebę wiedzy o skutkach polityki klimatycznej na poziomie poszczególnych państw członkowskich.
Więcej informacji:
https://www.euractiv.com/section/energy-environment/video/meeting-the-new-2030-emissions-targets-how-do-we-get-there/ (strona wydarzenia)
https://www.youtube.com/watch?v=WCOPOdRSe9I&feature=youtu.be (nagranie)
https://www.euractiv.com/section/energy-environment/news/warsaw-says-further-analysis-needed-before-eu-2030-climate-target-can-be-agreed/ (podsumowanie EURACTIV)