To wiedza naukowa i postęp technologiczny przestawiają gospodarkę na zielone tory. Ta gruntowna przemiana uda się, jeśli naukowcy i eksperci zadbają, aby proponowane przez nich rozwiązania odpowiadały na potrzeby tych, których życie te propozycje zmienią. Dlatego Sprawiedliwa Transformacja nie może się odbywać bez dialogu. Swoimi doświadczeniami we wdrażaniu zmian zorientowanych na ludzi podzielili się na zorganizowanej przez KOZK międzynarodowej konferencji „Human Faces of Climate Change. Science in Practice for Just Transition” naukowcy i liderzy opinii.
– W przypadku Sprawiedliwej Transformacji praktyka wyprzedza teorię, więc nauka musi teraz nadrabiać dystans, pomagając zrozumieć i kształtować tę praktykę. Ta dynamika jest bardzo ważna dla planowania opartego na dowodach naukowych – a doświadczenie uczy, że wszelkie procesy transformacji, które nie zostały należycie zaplanowane, skutkują wzrostem nierówności – podkreślał Prof. Jim Skea, Współprzewodniczący III Grupy Roboczej Międzyrządowego Panelu ds. Zmiany Klimatu (IPCC). Ekspert IPCC zwrócił ponadto uwagę, że każdy region przechodzący transformację boryka się już w punkcie wyjścia ze swoimi nierównościami. Należy więc nie tylko zadbać, by transformacja ich nie zwiększyła, ale też dążyć do tego, by pomogła je przezwyciężyć.
– Finansowanie, kształtowanie polityk i zaangażowania grup są ważne, ale Sprawiedliwa Transformacja jest możliwa przede wszystkim dzięki postępowi technologicznemu oraz coraz większej dostępności i efektywności kosztowej nowych technologii. Należy uświadamiać osoby, które dotknie transformacja i wspierać je w zdobywaniu umiejętności, które pozwolą im korzystać z tych technologii – podkreśliła Prof. Phoebe Koundouri, Prezydent Elekt Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiskowych i Zasobów Naturalnych.
Prof. Dr. Andreas Löschel, Profesor Ekonomii Środowiskowej oraz Ekonomii Zasobów Naturalnych i Zrównoważonego Rozwoju na Ruhr-Universität Bochum zaznaczył, że naukowcy muszą oceniać możliwe przyszłe polityki i ich konsekwencje, ale jednocześnie powinni unikać bezpośredniego wspierania konkretnych opcji, ponieważ powinni być w swojej pracy bezstronni. – Narzucanie kompromisów nie jest zadaniem naukowców – osiąganie kompromisu to kwestia procesu kształtowania polityki, która musi uwzględniać całe społeczeństwo. Naukowcy powinni pokazywać zalety i wady różnych rozwiązań – ocenił. – Zważywszy na to, jak wielu interesów dotyka Sprawiedliwa Transformacja, trzeba być szczególnie wyczulonym na selektywne wykorzystywanie danych naukowych do legitymizacji z góry przyjętych tez i celów – ostrzegł naukowiec.
Dialog jest warunkiem koniecznym powodzenia Sprawiedliwej Transformacji. Trzeba jednak pamiętać, że wymaga on kompetencji i profesjonalnych narzędzi. – Strony dialogu społecznego potrzebują eksperckiego wsparcia, by dojść do porozumienia – przypomniał Mirosław Proppe, Prezes Zarządu WWF Polska. – Każda strona dialogu ma swoje własne interesy, emocje, obawy i propozycje rozwiązań – to w pełni naturalne. Jednak bez wsparcia bezstronnych osób naprawdę trudno dojść do sedna problemu i otworzyć wszystkich na dyskusję. Ponadto trzeba przedstawiać zainteresowanym grupom naukowe rozwiązania w języku, który jest dla nich zrozumiały – zwłaszcza w języku korzyści – podkreślił.
– Widać wyraźnie, że świadomość społecznego i kulturowego wymiaru Sprawiedliwej Transformacji rośnie. Trzeba dyskutować na ten temat, bo społeczna akceptacja dla transformacji zadecyduje o jej powodzeniu – zaznaczył Daniele Violetti Starszy Dyrektor ds. Koordynacji Programów w Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ds. Zmiany Klimatu (UNFCCC).
– Wdrażanie konkretnych rozwiązań to kwestia wyboru. Wyboru, który powinien zostać dokonany w wyniku dialogu, przy jak największym zaangażowaniu społecznym. Dzięki temu społeczności lokalne uznają zmiany za swoją sprawę i biorą za nie odpowiedzialność – podkreślił Henri Waisman, koordynator projektu Deep Decarbonization Pathways w Instytucie Zrównoważonego Rozwoju i Stosunków Międzynarodowych (IDDRI). – Odpowiedź na pytanie, czy dialog społeczny jest przyszłością nauki, jest prosta: dialog powinien już teraz być jej teraźniejszością – podsumował.
W konferencji udział wzięli: prof. Phoebe Koundouri – Prezydent Elekt Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiskowych i Zasobów Naturalnych; prof. Katarzyna Jasikowska – Instytut Socjologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; prof. Jim Skea – Współprzewodniczący III Grupy Roboczej Międzyrządowego Panelu ds. Zmiany Klimatu (IPCC); prof. dr. Andreas Löschel, Profesor Ekonomii Środowiskowej oraz Ekonomii Zasobów Naturalnych i Zrównoważonego Rozwoju, Ruhr-Universität Bochum; prof. Bogdan Chojnicki – Pracownia Bioklimatologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu; Henri Waisman, koordynator projektu Deep Decarbonization Pathways, Instytut Zrównoważonego Rozwoju i Stosunków Międzynarodowych (IDDRI); Magdalena Maria Kadziak – Menedżer Programu Animacyjnego Laudato si’, Światowy Ruch Katolików na rzecz Środowiska Polska; Lauren Van Ham – Koordynator Działań Klimatycznych, Inicjatywa Zjednoczonych Religii (United Religions Initiative); Daniele Violetti – Starszy Dyrektor ds. Koordynacji Programów w Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ds. Zmiany Klimatu (UNFCCC); Mirosław Proppe – Prezes Zarządu, WWF Polska.
Patronami honorowymi wydarzenia byli Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Europejska Komisarz ds. Innowacji, Badań Naukowych, Kultury, Edukacji i Młodzieży Mariya Gabriel, a także Wiceprezes Polskiej Akademii Nauk prof. Paweł Rowiński.
Wydarzenie sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
