Analiza „Ścieżki redukcji emisji CO2 w sektorze transportu w Polsce w kontekście «Europejskiego Zielonego Ładu»”
5 listopada, 2020
Zachęcamy do lektury analizy przygotowanej w ramach projektu LIFE Climate CAKE PL pn. „Ścieżki redukcji emisji CO2 w sektorze transportu w Polsce w kontekście „Europejskiego Zielonego Ładu”. Analiza powstała w Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE/KOBiZE) i została przygotowana przy wykorzystaniu modelu sektora transportu TR3E. Opracowanie to zawiera próbę odpowiedzi na pytanie, jak nałożone na pojazdy konwencjonalne opłaty za emisję CO2 (tzw. carbon price) oraz postęp technologiczny mogą wpłynąć na bilans emisji z tego sektora w Polsce w perspektywie 2050 r.
Nawiązując do założeń komunikatu Komisji Europejskiej pn. „Europejski Zielony Ład”, gdzie wymagane jest ograniczanie emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce europejskiej, tak aby w 2050 r. osiągnąć neutralność klimatyczną, należy podkreślić rolę sektora transportowego, z którego emisje w Polsce stanowią około 24% całkowitych emisji CO2.
Dynamika historycznych emisji CO2 z sektora transportowego w Polsce na tle Unii Europejskiej jest odmienna. W Polsce w latach 2005-2017 obserwowany był znaczny wzrost emisji (o 76%), gdzie w UE w tym samym okresie widoczny był spadek emisji o 3%.
W celu przeanalizowania możliwości redukcji emisji w sektorze transportowym w Polsce, stworzono scenariusz obejmujący opłaty zależne od emisji dwutlenku węgla uwzględnione w cenie zakupu paliw na tle zachodzącego postępu technologicznego – scenariusz ProETSeq. Zakłada on zarówno spadek cen pojazdów niskoemisyjnych, poprawy intensywności emisji w stosunku do tej założonej w scenariuszu bazowym oraz wprowadzenie podatku związanego z emisją CO2.
Najważniejsze wnioski płynące z wykonanej analizy:
Odmienna dynamika emisji historycznych w sektorze transportowym w Polsce na tle Unii Europejskiej będzie miała duże znaczenie podczas redukcji emisji i bez wątpienia wpłynie na tempo ich zachodzenia.
Scenariusz bazowy (BAU) będący punktem odniesienia w symulacjach zawartych w niniejszym raporcie jest zgodny ze scenariuszem referencyjnym modelu PRIMES 2016. Przyjęty w BAU średni wzrost aktywności transportowej na poziomie 1,5% r/r oznacza wzrost emisji z 61 Mt CO2 w 2020 r. do poziomu 63 Mt CO2 w 2030 r. i następnie spadek do 58 Mt CO2 w 2050 r.
W głównym scenariuszu analitycznym (ProETSeq) wprowadzono dodatkowy podatek zależny od intensywności emisji spalanego paliwa, jakie wykorzystuje dany pojazd oraz stopniowy spadek cen pojazdów elektrycznych i hybrydowych, przy czym cena za tonę emisji CO2 konwerguje do poziomu 350 EUR w 2050 r.
Wzrost kosztów eksploatacji samochodów z napędem ICE (nałożona opłata od emisji CO2) oraz spadek cen pojazdów niskoemisyjnych (elektrycznych i hybrydowych) spowoduje dynamiczny wzrost liczby pojazdów elektrycznych w Polsce – około 350 tys. pojazdów rocznie.
Zmieni się struktura floty samochodów osobowych w Polsce: 7% udział samochodów elektrycznych oraz 5% hybrydowych w 2030 r. oraz 54% elektrycznych i 10% hybrydowych w 2050 r.
Zmiana preferencji konsumentów, co do zakupu środków transportu, jak i wzrost aktywności transportu szynowego prowadziłyby do spadku emisji do poziomu 52 Mt CO2 w 2030 r. oraz 31 Mt CO2 w 2050 r. Możliwości redukcji emisji do roku 2030 wydają się być dość ograniczone, chociażby z uwagi na fakt relatywnie drogich nowych pojazdów niskoemisyjnych. Stąd też redukcje emisji CO2 w stosunku do 2005 r. są widoczne dopiero w 2050 r.
Rozwój elektromobilnościzwiększa całkowite zapotrzebowanie na energię elektryczną w transporcie drogowym w 2050 r. do około 35 TWh, co stanowiłoby ok. 15% prognozowanego krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną (dodatkowe emisje CO2 z wytworzenia energii elektrycznej stanowiłyby 1,3% emisji z sektora transportu drogowego).
Sektor przewozów towarów, mimo znaczącego wzrostu cen paliw spowodowanych opłatami za emisje, jest nadal odpowiedzialny za znaczący poziom emisji – 25 Mt CO2 w 2030 r. oraz 19 Mt CO2 w 2050 r. Wprowadzenie opłaty zależnej od emisji dla pojazdów o ładowności pow. 3,5t może wpłynąć na spadek aktywności (a tym samym emisji) w tej grupie pojazdów o 6% w 2030 r. oraz o 19% w 2050 r. w stosunku do scenariusza bazowego – aktywność zostanie zastąpiona przez transport kolejowy.
