W dniach 7-9 maja 2018 r. w Warszawie odbywa się 3. wspólna sesja grup zadaniowych Międzynarodowego Programu Współpracy ds. Monitoringu Zintegrowanego (TF/ICP IM) oraz Międzynarodowego Programu Współpracy ds. Oceny i Monitorowania Wpływu Zanieczyszczeń Powietrza na Rzeki i Jeziora (TF/ICP Waters) w ramach Konwencji EKG ONZ z 1979 r. w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości (CLRTAP).
Organizatorem sesji jest Ministerstwo Środowiska oraz IOŚ-PIB.
Celem Konwencji LRTAP jest ochrona środowiska oraz zdrowia ludzi przed skutkami zanieczyszczenia powietrza, m.in. poprzez inicjowanie i koordynowanie działań mających na celu redukcję emisji i zapobieganie zanieczyszczaniu, w tym transgranicznym przepływom zanieczyszczeń na dalekie odległości. Szczegółowe zobowiązania ramowej Konwencji LRTAP ujęto w 8 protokołach do niej. Szeroki zakres działalności Konwencji wymusza jej rozbudowaną strukturę organizacyjną.
Polska podpisała Konwencję w 1979 r., a ratyfikowała ją w 1985 r. W prace na rzecz Konwencji LRTAP Instytut Ochrony Środowiska, a w szczególności Zakład Strategii Środowiskowych (b. Zakład Polityki Ekologicznej, który brał udział, m.in. w negocjacjach poszczególnych protokołów) oraz Zakład Zintegrowanego Monitoringu Środowiska jest zaangażowany od ponad 30 lat realizując liczne zadania związane z wypełnianiem zobowiązań Konwencji, uczestnicząc w pracach jej organów pomocniczych, przygotowując określone analizy, ekspertyzy, wymagane raporty i wspomagając merytorycznie resort środowiska. Od szeregu lat w prace na rzecz Konwencji włączony jest również Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE).
Działania inicjowane i koordynowane w ramach Konwencji są wspierane przez międzynarodowe programy współpracy (International Cooperative Programmes – ICP’s). W ramach programów ICP prowadzone są prace badawcze i monitoringowe w podziale na grupy tematyczne związane z oddziaływaniem zanieczyszczeń powietrza.
ICP IM jest interdyscyplinarnym programem monitoringu działającym w celu oceny i prognozowania zmian w ekosystemach lądowych i wodnych, wynikających z zanieczyszczenia powietrza. Wyniki prac Programu stanowią podstawę dla decyzji dotyczących emisji zanieczyszczeń oraz do oceny wpływu takich decyzji. Cel Programu realizowany jest poprzez: 1) monitoring trendów biochemicznych na obszarach o powierzchni 10-1000 ha, 2) identyfikację trendów wynikających z zanieczyszczenia powietrza oraz z wszelkich innych czynników w tym procesów naturalnych oraz 3) rozwój i aplikację modeli matematycznych wykorzystywanych do regionalnych ocen i prognoz wpływu zanieczyszczeń powietrza.
Program ICP Waters został powołany w celu określenia zasięgu geograficznego i stopnia zakwaszenia wód powierzchniowych. Zbierane dane dostarczają informacji niezbędnych do szacowania zależności stopnia zakwaszenia i eutrofizacji wód od wartości depozycji z atmosfery. Ważnym elementem prac Programu jest rejestracja i ocena trendów zmian chemicznych i biologicznych w wodach w dłuższym okresie. W celu ustalenia koniecznego stopnia redukcji emisji zanieczyszczeń do atmosfery wyznaczane są ładunki krytyczne oraz stosowane jest modelowanie dynamiczne, pozwalające na prognozowanie zmian w zlewniach w zależności od zmian wielkości depozycji. Rozważa się także wpływ czynników zakłócających, głównie klimatycznych, na procesy restauracji wód powierzchniowych.
Spotkania obu programów, które ściśle ze sobą współpracują, odbywają się każdego roku w celu podsumowania bieżących prac i określenia planu pracy na lata najbliższe, tak, aby wyniki działalności programów w jak największym stopniu mogły służyć potrzebom Konwencji i wsparciu międzynarodowej polityki ochrony powietrza.
W tegorocznym wspólnym spotkaniu uczestniczy 55 ekspertów z 18 państw.
Więcej informacji na temat spotkania, Konwencji oraz Programów ICP można znaleźć na stronach internetowych:
- Konwencja LRTAP: https://www.unece.org/env/lrtap/welcome.html
- ICP Waters: http://www.icp-waters.no/category/meetings/
- ICP IM: http://www.syke.fi/nature/icpim
