Mamy przyjemność zaprezentować Państwu trzeci numer publikatora – „GO2’50”– wydawnictwa Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami działającego w ramach Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
Rok 2022 to z pewnością czas, który wszyscy zapamiętamy z uwagi na bardzo trudną sytuację geopolityczną na świecie wywołaną agresją Rosji na Ukrainę. Wojna nadeszła w trakcie następującego światowego ożywienia pocovidowego, w gospodarce borykającej się z przerwanymi łańcuchami dostaw powodując wzrosty cen surowców i nośników energii, co przyczyniło się do największego wzrostu inflacji na świecie od lat 70-tych XX w. oraz kryzysu energetycznego w Europie. Będąca skutkiem ataku Rosji na Ukrainę konieczność przebudowania kierunków dostaw paliw kopalnych, głównie mniej emisyjnego gazu, zintensyfikowała proces przewartościowania i sposobu myślenia o polityce energetyczno-klimatycznej. W tych nowych okolicznościach znacząco na liście priorytetów dla Europy przesunęło się bezpieczeństwo dostaw oraz jak najszybsze zakończenie importu paliw z Rosji. Nie oznacza to jednak, że na dalszy plan zeszła polityka klimatyczna i redukcja emisji gazów cieplarnianych w UE, w szczególności tych pochodzących ze spalania paliw kopalnych. Z jednej strony zainteresowanie to przejawia się wzmożoną aktywnością przeciwników ambitnej polityki klimatycznej przedstawiających obecną sytuację jako argument na rzecz chociażby tymczasowego zahamowania działań na rzecz klimatu. Z drugiej strony szerokie grono ekspertów i polityków uważa, że wręcz przeciwnie – obecne okoliczności są świetną okazją do przyspieszenia pewnych działań, w tym zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii i poprawę efektywności energetycznej w UE, co w konsekwencji odpowiada także na zagrożenia powstałe poza samą polityką klimatyczną, przynosząc pozytywny efekt synergii. Uwzględniające szerszy kontekst, w tym trudną sytuację gospodarczą negatywnie oddziałującą na przemysł oraz odbiorców indywidualnych w Europie, pożądane wydaje się stonowane i wyważone podejście do polityki klimatyczno-energetycznej.
Dostrzegając znaczenie powyższych uwarunkowań, mamy przyjemność zaprezentować Państwu teksty naszych autorów dotykające zagadnień, które są i w najbliższym czasie będą przedmiotem ożywionej dyskusji w ramach postępów we wdrażaniu pakietu „Fit for 55”. Jednym z kluczowych warunków powodzenia jest reforma obecnego systemu EU ETS, w tym rozszerzenie jego zakresu o nowe sektory, czy wprowadzenie nowych instrumentów o charakterze regulacyjnym, takich jak węglowy podatek graniczny (CBAM). Zakres potrzebnych działań skutkuje także potrzebą zmierzenia się z kosztami, jakie będą musiały ponieść państwa członkowskie UE w zakresie transformacji energetycznej w drodze do celów neutralności klimatycznej. W tym kontekście niezbędne będą unijne środki wsparcia, m.in. Just Transition – łagodzące skutki transformacji, nowy europejski Bauhaus jako wsparcie dla miast i obywateli, czy wprowadzenie środków równoważnych na rzecz redukcji emisji. Potrzebne będą również działania podejmowane na szczeblu międzynarodowym, tj. operacjonalizacja i wdrożenie mechanizmów rynkowych na mocy art. 6 Porozumienia paryskiego, czy też osiągnięcie w wymiarze międzynarodowym porozumienia dotyczącego węglowego podatku granicznego (CBAM), który mógłby przyczynić się do zwiększenia efektów redukcji emisji na świecie.