ZAKRES DZIAŁALNOŚCI

Zakład Technologii Ochrony Powietrza i Klimatu – p.o. kierownika: dr Sylwia Arasiewicz – Dulnik

Zakład prowadzi badania naukowe, prace rozwojowe i usługowo-badawcze oraz upowszechnia ich wyniki w szerokim zakresie zagadnień związanych z wykorzystaniem technologii w politykach służących ochronie powietrza i klimatu.
W szczególności do zakresu zadań Zakładu należy:

• prowadzenie działalności naukowo-badawczej i rozwojowej w zakresie technologii nisko i zero-emisyjnych dla wszystkich sektorów w tym w szczególności dla energetyki, ciepłownictwa i transportu (w tym lotniczego), poprzez budowanie interdyscyplinarnego zaplecza eksperckiego wspierającego wdrażanie nowych technologii, prowadzenie prac analityczno-badawczych wspierających administrację, naukę i przedsiębiorstwa;
• prowadzenie działalności naukowo-badawczej i rozwojowej w zakresie modeli transformacji gospodarczej i energetycznej dla administracji i przedsiębiorstw, w tym poprzez nowe modele regulacyjne dla technologii przełomowych, w tym poprzez: tworzenie modeli innowacyjnych rozwiązań regulacyjnych dla tych technologii. udział w reformie rynku paliw i energii i zielonej transformacji przedsiębiorstw;
• prowadzenie działalności naukowo-badawczej i rozwojowej w zakresie tworzenia narzędzi wspierających administrację, naukę i przedsiębiorstwa w planowaniu, tworzeniu, rozwijaniu, i raportowaniu działań zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju, w tym m.in. poprzez rozwój eksperckich usług i narzędzi oceny śladu węglowego i środowiskowego tych działań;
• budowanie współpracy z innymi ośrodkami naukowymi i badawczymi w Polsce i za granicą w zakresie merytorycznym Zakładu, udział w naukowych procesach awansowych;
• utworzenie zespołu doradczego dla administracji i przedsiębiorstw w zakresie planowania energetycznego, oceny strategii rozwojowych i zgodności regulacyjnej, w tym poprzez opracowanie narzędzi wspierających sprawiedliwą i zrównoważoną transformację energetyki lokalnej;
• prowadzenie szkoleń, konsultacji, doradztwa w sprawach wynikających z zakresu działania Zakładu;
• prowadzenie baz danych i rejestrów i podobnych zasobów informacyjnych wynikających ze zobowiązań IOS-PIB.

 

---

Zakład Adaptacji do Zmian Klimatu – p.o. kierownika: Michał Marcinkowski

Zakład prowadzi działalność obejmującą:

1. realizację prac badawczo-rozwojowych w zakresie:
   • aspektów środowiskowych, społecznych i gospodarczych zmian klimatu, w tym występowania i skutków zjawisk ekstremalnych,
   • adaptacji do zmian klimatu, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania usług ekosystemowych i rozwiązań bazujących na naturze aspektów środowiskowych, społecznych i gospodarczych zmian klimatu, w tym występowania i skutków zjawisk ekstremalnych,
   • oceny ryzyka klimatycznego dla sektorów i obszarów oraz zarządzania ryzykiem i poprawy odporności,
   • planów adaptacji do zmian klimatu dedykowanych miastom, regionom, obszarom i sektorom,
   • metod naukowych i analitycznych dot. analizy kosztów i korzyści, analizy ekonomicznej i finansowej skutków zmian klimatu, ich łagodzenia i adaptacji;
2. wsparcie administracji rządowej i samorządowej w zakresie realizowanych prac badawczo-rozwojowych, w tym:
   • udział w formułowaniu i wdrażaniu polityki adaptacyjnej,
   • opracowywanie koncepcji rozwiązań mających na celu wdrożenie zobowiązań międzynarodowych i krajowych z obszaru zmian klimatu i szeroko rozumianej adaptacji,
   • proponowanie rozwiązań ustawodawczych spójnych z wynikami prowadzonych badań i analiz własnych, uznanych ośrodków naukowych oraz wytycznych zawartych w nadrzędnych dokumentach;
3. prowadzenie i rozwój systemu monitoring Miejskich Planów Adaptacji, tj. systemu elektronicznego, o którym mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, w tym weryfikację sprawozdań z wdrażania działań adaptacyjnych przekazywanych przez miasta;
4. okresowe opracowywanie sprawozdań z wdrażania działań adaptacyjnych w miastach, zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
5. realizację zleceń komercyjnych w zakresie określonym w ust. 1;
6. popularyzację wyników prowadzonych prac, m.in. poprzez publikacje oraz udział w krajowych i międzynarodowych konferencjach naukowych i branżowych, organizację spotkań i konsultacji;
7. śledzenie wyników badań naukowych dot. zmian klimatu, ich skutków oraz działań adaptacyjnych, a także raportów, wytycznych i zaleceń formułowanych na poziomie unijnym i krajowym;
8. prowadzenie szkoleń obejmujących tematykę prac realizowanych w zakładzie, adresowanych do samorządów, przedsiębiorstw oraz ogółu społeczeństwa.

Zakład Zarządzania Zasobami Przyrody – p.o. kierownika: Izabela Zygmunt

Zakład prowadzi działalność badawczo-rozwojową i prace usługowe w zakresie ochrony i poprawy stanu krajowych zasobów przyrodniczych i krajobrazowych. Zapewnia wsparcie w tworzeniu polityk oraz działań administracji publicznej wszystkich szczebli w zakresie ochrony, odnowy i zrównoważonego użytkowania zasobów przyrody.

Główne zadania Zakładu obejmują:

• prowadzenie analiz na potrzeby rozpoznania przestrzennego zróżnicowania i stanu krajowych zasobów przyrody;
• rozwijanie narzędzi oceny zagrożeń krajowych zasobów przyrody, w tym krajobrazu;
• prowadzenie studiów w zakresie ochrony różnorodności biologicznej, między innymi w celu określenia skutecznych działań na rzecz odbudowy zasobów przyrodniczych;
• prowadzenie studiów przyrodniczych na potrzeby planowania przestrzennego, polityk sektorowych;
• opracowywanie strategii ochrony, odnowy i zrównoważonego użytkowania zasobów przyrody z wykorzystaniem metod partycypacyjnego planowania;
• prowadzenie studiów związanych z regionalizacją fizycznogeograficzną i krajobrazami oraz narzędziami ich ochrony;
• analizy i oceny stanu powierzchni ziemi, w tym gleb i środowiska gruntowo-wodnego na potrzeby przywracania ich dobrego stanu;
• prowadzenie ocen wpływu działalności człowieka na środowisko i analiz środowiskowych uwarunkowań działalności człowieka;
• studia w zakresie zrównoważonego rozwoju jednostek samorządu terytorialnego, w tym miast i regionów uwzględniające rolę różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych w adaptacji do zmian klimatu;
• propagowanie wiedzy o zasobach przyrodniczych i konieczności ich ochrony;
• opracowywanie narzędzi wzmacniających system ocen środowiskowych.

---

Zakład Gospodarki Odpadami – p.o. kierownika: Tomasz Kaczmarek

Zakład zajmuje się prognozowaniem oraz monitorowaniem procesów gospodarki odpadami i zapobiegania powstawaniu odpadów, w tym w szczególności do zadań Zakładu Gospodarki Odpadami należy:

• prowadzenie prac badawczych i analiz w zakresie ocen gospodarki odpadami, zapobiegania powstawania odpadów oraz prognozowanie tych zjawisk dla potrzeb strategii zrównoważonego rozwoju;
• opracowywanie materiałów metodycznych, wytycznych, zaleceń, wskazówek dotyczących monitoringu i oceny gospodarki odpadami, w tym zapobiegania powstawaniu odpadów;
• przygotowywanie koncepcji, zasad, założeń do tworzenia i reorganizacji systemów monitoringu gospodarki odpadami (zakładowych, lokalnych, regionalnych, ogólnokrajowych);
• opracowywanie założeń i specyfikacji do tworzenia baz danych w zakresie gospodarki odpadami;
• wsparcie merytoryczne i techniczne na etapie tworzenia oraz obsługi informatycznych systemów gromadzenia i przetwarzania danych obejmujących gospodarkę odpadami i zapobiegania powstawaniu odpadów, na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym;
• prace na rzecz usprawnienia systemu monitorowania zapobiegania powstawaniu odpadów w Polsce;
• opracowywanie strategii zagospodarowywania odpadów jako źródła surowców i energii odnawialnej;
• tworzenie warunków dla zrównoważonego rozwoju poprzez uprawy roślin i hodowle zwierząt wykorzystywanych do remediacji terenów zdegradowanych oraz na obszarach chronionych;
• współpraca z organami administracji publicznej w zakresie opracowywania raportów i informacji dotyczących gospodarki odpadami i działań naprawczych w Polsce;
• prace na rzecz monitoringu i ocen gospodarki odpadami i zapobieganiu powstawania odpadów (Europejska Agencja Środowiska, Komisja Europejska, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) – w tym realizacja zadań wspierających działania administracji publicznej;
• opiniowanie dokumentów i aktów prawnych dotyczących gospodarki odpadami, systemów monitoringu marnotrawstwa żywności oraz obszarów związanych z tymi zagadnieniami.
• opiniowanie strategii, programów, projektów regionalnych i lokalnych pod kątem gospodarki odpadami w zakresie zachowywania zasad zrównoważonego rozwoju;
• tworzenie programów promocji i kształtowania wizerunku gospodarki odpadami w oparciu o odpowiedzialność społeczną biznesu;
• nawiązywanie partnerstwa międzysektorowego na rzecz realizacji projektów racjonalizacji gospodarki odpadami w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju;
• prowadzenie szkoleń, konsultacji, doradztwa w sprawach wynikających z zakresu działaniaZakładu;
• opracowywanie strategii zagospodarowywania odpadów jako źródła surowców i energii odnawialnej;
• ocena innowacyjności technologii oraz uzyskiwanego efektu ekologicznego.

---

Zakład Edukacji Ekologicznej – p.o. kierownika: Agnieszka Stangreciak

Zakład prowadzi szeroko pojęte działania edukacyjne i szkoleniowe, obejmujące edukację formalną i nieformalną. Celem tych działań jest podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, rozwijanie kompetencji prośrodowiskowych oraz kształtowanie postaw u przedstawicieli różnych grup społecznych, zawodowych i wiekowych do podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska.
Działania Zakładu są prowadzone w ramach działalności statutowej IOŚ-PIB oraz realizowanych projektów krajowych i międzynarodowych.

W szczególności do zadań Zakładu Edukacji Ekologicznej należy:

• koordynacja i realizacja działań edukacyjnych w ramach projektów krajowych i międzynarodowych, organizowanie szkoleń, kursów i seminariów;
• opracowywanie materiałów edukacyjnych i scenariuszy zajęć dostosowanych do różnych poziomów edukacji formalnej i nieformalnej oraz różnych grup społecznych, zawodowych i wiekowych;
• współpraca z uczelniami wyższymi oraz ośrodkami naukowymi w zakresie organizacji praktyk, staży oraz wspólnych projektów edukacyjnych;
• tworzenie i rozwijanie systemu wsparcia merytorycznego i metodycznego dla nauczycieli, edukatorów, urzędników i liderów społecznych;
• opracowywanie modelowych programów edukacyjnych dla szkół, uczelni oraz instytucji publicznych w zakresie edukacji ekologicznej i klimatycznej;
• projektowanie i wdrażanie cyfrowych narzędzi edukacyjnych, w tym aplikacji mobilnych, gier edukacyjnych i kursów e-learningowych;
• prowadzenie badań nad skutecznością działań edukacyjnych, w tym ewaluacja wpływu kampanii edukacyjnych na postawy i zachowania społeczne oraz rozwój narzędzi do mierzenia efektywności edukacji;
• opracowywanie i wdrażanie metod angażowania społeczności lokalnych w działania na rzecz ochrony środowiska i klimatu;
• organizowanie konkursów, kampanii edukacyjnych, wydarzeń popularyzatorskich i innych działań promujących wiedzę środowiskową i klimatyczną;
• wspieranie lokalnych i społecznych inicjatyw edukacyjnych w obszarze ekologii i zrównoważonego rozwoju;
• współpraca z administracją rządową i samorządową, instytucjami publicznymi, organizacjami pozarządowymi oraz biznesem w zakresie opracowywania strategii, planów i działań dotyczących edukacji ekologicznej;
• prowadzenie działalności usługowej w zakresie edukacji ekologicznej.

---

Zakład Prawa Środowiska – p.o. kierownika: dr hab. Jerzy Jendrośka

Zakład prowadzi pracę badawczo – rozwojową oraz prace usługowe w zakresie związanym z szeroko rozumianym prawem środowiska oraz zrównoważonego rozwoju. W szczególności zadaniami Zakładu są:

• opracowywanie analiz, zestawień i raportów z zakresu prawa środowiska oraz zrównoważonego rozwoju, w tym na temat funkcjonowania poszczególnych instrumentów prawnych z nim związanych w różnych systemach prawnych;
• sporządzanie opinii i ekspertyz prawnych z zakresu prawa środowiska oraz zrównoważonego rozwoju oraz jego styku z innymi gałęziami prawa;
• wsparcie legislacyjne dla administracji publicznej w opracowywaniu strategii i innych dokumentów planistycznych oraz aktów prawnych;
• wsparcie merytoryczne administracji publicznej w wykonywaniu zobowiązań międzynarodowych i unijnych z zakresu prawa środowiska oraz zrównoważonego rozwoju;
• aktywne śledzenie procesów i działań związanych z prawem środowiska i zrównoważonego rozwoju w prawie międzynarodowym i unijnym;
• uczestniczenie w konferencjach oraz pracach międzynarodowych grup badawczych.

---

Zakład Socjologii i Ekonomii Środowiska – p.o. kierownika: dr hab. Przemysław Sadura

Zakład prowadzi działalność badawczo-rozwojową i prace usługowe w zakresie nauk społecznych dotyczących relacji społeczeństwa i gospodarki ze środowiskiem. W szczególności zadaniami Zakładu są:

• prowadzenie badań naukowych z zastosowaniem metod wykorzystywanych w różnych dyscyplinach nauk społecznych, w tym socjologii i ekonomii;
• dostarczanie wiedzy decydentom i opinii publicznej poprzez opracowywanie analiz i raportów z zakresu socjologii i ekonomii środowiska oraz dziedzin pokrewnych;
• wykorzystanie ekonomii behawioralnej na rzecz wzrostu skuteczności polityk publicznych w zakresie działań Instytutu;
• badanie i analiza akceptacji polityk i rozwiązań prośrodowiskowych, w tym akceptacją społeczną dla transformacji energetycznej, klimatycznej i związanej ze zrównoważonym korzystaniem z zasobów przyrodniczych, jak również analizą ekonomiczną skutków tych transformacji;
• opracowywanie analiz i raportów z zakresu socjologii i ekonomii środowiska oraz dziedzin pokrewnych w zakresie działań IOŚ-PIB;
• popularyzację wyników prowadzonych prac, m.in. poprzez publikacje oraz udział w krajowych i międzynarodowych konferencjach naukowych i branżowych, organizację spotkań i konsultacji;
• aktywny udział w międzynarodowych pracach badawczych i rozwojowych m.in. przez realizowanie grantów w międzynarodowych programach naukowych, udział w konferencjach oraz wymianie naukowej;
• współpraca z innymi komórkami organizacyjnymi IOŚ-PIB w zakresie dostarczania wiedzy z nauk społecznych.

Zakład Systemów Informatycznych – p.o. kierownika: Michał Styś

Zakład wykonuje zadania w zakresie budowy, rozwoju, wsparcia oraz eksploatacji i utrzymania systemów teleinformatycznych prowadzonych lub planowanych do prowadzenia przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy. Zakład odpowiada również za realizację projektów z zakresu wykorzystania systemów informatycznych na potrzeby informowania, projektowania zmian, gromadzenia danych oraz zarządzania środowiskiem.

W strukturę Zakładu Systemów Informatycznych wchodzą następujące Zespoły:

• Zespół Wytwarzania Systemów Informatycznych;
• Zespół Analiz Systemów Informatycznych;
• Zespół Zapewniania Jakości i Wsparcia Użytkowników.

Zespół Wytwarzania Systemów Informatycznych jest odpowiedzialny za tworzenie oprogramowania. Składa się z inżynierów oprogramowania, architektów oprogramowania oraz managerów procesów wytwarzania oprogramowania. W szczególności, do zadań Zespołu Wytwarzania Systemów Informatycznych należy:

• tworzenie oprogramowania przy wykorzystaniu języka programowania;
• opracowywanie niskopoziomowej architektury systemów informatycznych;
• opracowywanie algorytmów oraz struktur danych;
• wdrażanie oprogramowania;
• usuwanie błędów powstałych w trakcie tworzenia oprogramowania;
• tworzenie testów jednostkowych;
• dokumentowanie kodu programu.

Zespół Analiz Systemów Informatycznych jest odpowiedzialny za wykonywanie analizy wymagań, dostarczanie specyfikacji wymagań dla właściwych zespołów oraz planowania średnio i długookresowe. W skład zespołu wchodzą analitycy biznesowi oraz systemowi.
W szczególności, do zadań Zespołu Analiz Systemów Informatycznych należy:

• analiza wymagań użytkowników;
• weryfikacja wykonalności wymagań;
• opracowywanie specyfikacji wymagań;
• prowadzenie dokumentacji wymagań;
• projektowanie oraz modelowanie procesów biznesowych;
• uczestnictwo w spotkaniach projektowych;
• wsparcie w przygotowywaniu harmonogramów projektów;
• wsparcie w opracowywaniu planów średniookresowych i długookresowych;
• opracowywanie dokumentacji użytkownika;
• współpraca z zespołami programistycznymi i architektami IT w zakresie tworzenia systemów informatycznych;
• wsparcie zespołu testerów w zakresie przeprowadzania testów i wdrożeń systemów informatycznych;
• tworzenie, rozwój i optymalizacja procedur i procesów do zarządzania projektami;
• tworzenie i aktualizacja dokumentacji odbioru produktów oraz nadzór nad procesem dostawy i odbioru produktów.

Zespół Zapewnienia Jakości i Wsparcia Użytkowników jest odpowiedzialny za zapewnienie jakości oprogramowania oraz przyjmowanie i obsługę zgłoszeń od użytkowników, przypisywanie im kategorii, nadawanie priorytetów oraz kontrolę ich rozwiązania. W skład zespołu wchodzą testerzy manualni oraz projektanci testów automatycznych, konsultanci HelpDeskowi, pracownicy II linii wsparcia oraz szkoleniowcy.

W szczególności, do zadań Zespołu w zakresie kontroli jakości oprogramowania należy:

• weryfikowanie prawidłowego działania systemów informatycznych;
• organizowanie środowisk testowych;
• przygotowywanie wkładu do dokumentacji odbiorowej w zakresie testowania systemów;
• opracowywanie i aktualizowanie scenariuszy testowych;
• automatyczne oraz manualne testowanie systemów informatycznych;
• prowadzenie rejestru błędów i usterek w dedykowanym systemie;
• monitorowanie rezultatów testów;
• dostarczanie szczegółowych informacji o błędach/usterkach programistom;
• analizowanie zgłoszonych błędów.

Do zadań Zespołu w zakresie obsługi użytkownika należy:

• diagnozowanie zgłoszonych problemów;
• rejestrowanie informacji o błędach w dedykowanym systemie wraz ze szczegółowymi informacjami;
• informowanie użytkowników systemów informatycznych o rozwiązaniach błędów;
• zarządzanie zgłoszeniami o incydentach informatycznych;
• prowadzenie rejestru zgłoszonych incydentów;
• wykonywanie raportów ze zgłoszonych incydentów.

Do zadań Zespołu w zakresie szkoleń i komunikacji należy:

• organizowanie i prowadzenie szkoleń dla interesariuszy projektu;
• opracowywanie materiałów informacyjnych;
• opracowywanie, redagowanie oraz publikowanie komunikatów zgłoszonych przez interesariuszy projektu;
• przeprowadzenie kampanii mailingowych zgodnie ze zgłoszeniami interesariuszy projektów.

---

mgr. inż Piotr Bednarek

8 grudnia, 2025



Hydrolog, przyrodnik, zaangażowany w ochronę i renaturyzację rzek. W IOŚ-PIB zajmuje się fragmentacją rzek w kontekście Krajowego Planu Odbudowy Zasobów Przyrodniczych. Prezes Fundacji Wolne Rzeki. Doktorant w Zakładzie Hydrologii Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Członek sieci Scientists for Balkan Rivers.

Ośrodek Zarządzania Środowiskowego

dr Agnieszka Sobol

8 grudnia, 2025



Adiunkt, doktor nauk ekonomicznych, naukowiec, nauczyciel akademicki.

Zainteresowania badawcze koncentruje wokół interdyscyplinarnych zagadnień zrównoważonego rozwoju miast, w tym miejskiej polityki klimatycznej i gospodarowania miejskimi dobrami wspólnymi.

Nagrodzona w ogólnopolskim konkursie wydawnictwa Wolters Kluwer oraz redakcji „Samorządu Terytorialnego” na najlepsze prace doktorskie z zakresu samorządu terytorialnego w 2010 r. Nagrodzona w konkursie Polskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych w 2021 r. za monografię „Miasta i ich mieszkańcy w obliczu wyzwań adaptacji do zmian klimatu” (P. Legutko, A. Rzeńca, P. Skubała, A. Sobol, PAN, Warszawa, 2020). Nominacja Komisji Fulbrighta Senior Award 2025/2026. Członek Polskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych oraz przewodnicząca Sekcji Ochrony Klimatu Stowarzyszenia.

Ośrodek Zarządzania Środowiskowego

mgr inż. Paweł Pawlaczyk

8 grudnia, 2025



Starszy specjalista inżynieryjno-techniczny. Z wykształcenia leśnik (Absolwent Wydziału Leśnego AR w Poznaniu w specjalności gospodarka leśna), z doświadczeniem badawczym w zakresie ekologii lasu i ekologii torfowisk oraz z doświadczeniem zawodowym w dziedzinie ochrony przyrody, zdobytym zarówno w administracji rządowej jak i w organizacji pozarządowej.

Specjalizuje się w planowaniu ochrony cennych obszarów i obiektów przyrodniczych. Interesuje się szczególnie: integracją ochrony przyrody z leśnictwem, torfowiskami, renaturyzacją rzek. Jest zaangażowany we wdrażanie w Polsce europejskiego prawa środowiskowego: sieci Natura 2000, Ramowej Dyrektywy Wodnej, prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych – traktując je jako narzędzia do ochrony krajowej przyrody.

Ośrodek Zarządzania Środowiskowego

dr Agnieszka Kuśmierz

5 grudnia, 2025



Główna specjalistka inżynieryjno-techniczna. Hydrogeolożka, gleboznawczyni, ekspertka ds. zarządzania w ochronie środowiska, w tym ocen oddziaływania na środowisko i adaptacji do zmian klimatu. Posiada wieloletnie doświadczenie w badaniach stanu środowiska oraz opracowaniach i procesach związanych z zarządzaniem w ochronie środowiska, w tym ocenach oddziaływania na środowisko, planach ochrony parków narodowych i krajobrazowych, planach zadań ochronnych obszarów Natura 2000, planach adaptacji do zmian klimatu i in. Koordynuje prace związane z opracowaniem ww. dokumentów i jest ich współautorką. Jest koordynatorką i współautorką pierwszego w Polsce Regionalnego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Województwa Śląskiego.

Jest współautorką publikacji z zakresu zarzadzania w ochronie środowiska i adaptacji do zmian klimatu. Jest członkinią Zespołu ds. Terenów Zdegradowanych i Grupy Roboczej ds. Regionalnej Polityki Adaptacyjnej działających przy Ministrze Klimatu i Środowiska oraz Mazowieckiej Rady Przyrody przy Marszałku Województwa Mazowieckiego.

Ośrodek Zarządzania Środowiskowego