INFORMACJE PRASOWE
Nowe rekomendacje KOBiZE dla EU ETS: Integracja pochłaniania dwutlenku węgla jako klucz do osiągnięcia neutralności klimatycznej UE do 2050 roku
listopad 2024
Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) zaprezentował nowe rekomendacje dotyczące włączenia mechanizmów pochłaniania dwutlenku węgla (CDR) do systemu europejskiego handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). Podczas COP29 w Azerbejdżanie Robert Jeszke – zastępca dyrektora IOŚ-PIB ds. zarządzania emisjami – podkreślił, że integracja CDR, w tym wykorzystywanie takich technologii jak DACCS i BECCS, może stać się kluczowym elementem strategii Unii Europejskiej na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Eksperci wskazują, że pełna integracja jednostek CDR z EU ETS mogłaby zapewnić systemowi większą elastyczność i efektywność, a utworzenie specjalnego banku (ang. European Central Carbon Bank) wspierałoby stabilność cenową i transformację energetyczną w UE.
KOBIZE wspiera Ministerstwo Klimatu i Środowiska w negocjacjach podczas COP29
listopad 2024
W poniedziałek 11 listopada w Baku rozpocznie się COP29, czyli 29. Konferencja Stron Konwencji Klimatycznej, która potrwa do 22 listopada. Tegoroczny szczyt klimatyczny określany jest „COP’em finansowym”, ponieważ poświęcony będzie przede wszystkim kwestiom finansów klimatycznych. Ustalenia w tej kwestii są jednym z najpilniejszych, a jednocześnie najtrudniejszych wyzwań procesu negocjacyjnego prowadzonego w ramach UNFCCC, a w Baku państwa powinny osiągnąć porozumienie i ostatecznie ustalić nowy globalny cel finansowania działań związanych z klimatem (ang. New Collective Quantifiable Goal, NCQG).
Jakość powietrza w Polsce uzależniona jest nie tylko od działalności człowieka
listopad 2024
Jakość powietrza w Europie znacznie się poprawiła w ciągu ostatnich dziesięcioleci, ale zanieczyszczone powietrze nadal stanowi największe zagrożenie dla zdrowia w Europie i na świecie. Zgodnie z analizą Europejskiej Agencji Środowiska dotyczącą jakości powietrza w okresie 2022-2023, jakość powietrza w Europie nadal się poprawia, ale na wielu obszarach, zwłaszcza w miastach, zanieczyszczenie utrzymuje się powyżej zalecanych bezpiecznych poziomów rekomendowanych w Wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia. Poprawę jakości powietrza w Polsce potwierdza również ocena wykonana przez GIOŚ za rok 2023 wskazująca na znaczne zmniejszenie się zasięgów obszarów w porównaniu z 2022 rokiem, na których wystąpiły przekroczenia wartości normatywnych. Wciąż jednak istnieje wiele aspektów wymagających dalszej poprawy, dlatego warto dokładniej przyjrzeć się czynnikom wpływającym na jakość powietrza, którym oddychamy.
Wpływ urbanizacji na wrażliwość miast wobec zmian klimatu. Przykład województwa śląskiego
październik 2024
31 października obchodzony jest Światowy Dzień Miast. W tym roku wydarzenie odbywa się pod hasłem „Act Local to Go Global”, co można przetłumaczyć jako „działaj lokalnie, myśl globalnie”. To motto doskonale oddaje wyzwania związane ze zmianami klimatu w kontekście urbanistyki. Miasta, jako centra życia społecznego i gospodarczego, odgrywają kluczową rolę w adaptacji społeczeństw i gospodarki do zmian klimatu. Globalne zmiany klimatu mają lokalne skutki. Zrównoważone planowanie przestrzenne i adaptacja do zmian klimatu miast mogą poprawić jakości życia całych społeczeństw.
Powołanie nowych członków Rady Naukowej Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego
październik 2024
23 października w siedzibie Ministerstwa Klimatu i Środowiska odbyło się uroczyste posiedzenie Rady Naukowej Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego. Minister Krzysztof Bolesta wręczył powołania nowym członkom Rady. Wśród dwudziestu osób, które wchodzą w jej skład, znaleźli się eksperci m.in. z zakresu ekonomii, nauk społecznych, rozwoju sztucznej inteligencji, biologii oraz prawa ochrony środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem prawa energetycznego i klimatycznego.
Żywność do odpadów? To odpada!
październik 2024
Światowy Dzień Żywności (ang. World Food Day) obchodzony jest co roku 16 października. Został ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) w 1979 roku. W 2024 roku Światowy Dzień Żywności obchodzony jest pod hasłem „Prawo do żywności dla lepszego życia i lepszej przyszłości”. Tematem przewodnim jest zwrócenie uwagi na prawo każdego człowieka do dostępu do różnorodnej, odżywczej, bezpiecznej i dostępnej żywności. Celem tegorocznych obchodów jest zwiększenie świadomości na temat potrzeby zapewnienia wystarczającej ilości wartościowej żywności dla wszystkich ludzi, szczególnie w obliczu problemów, takich jak zmiany klimatu, konflikty i kryzysy gospodarcze. Tego dnia kierujemy uwagę na zwiększenie świadomości globalnych problemów związanych z głodem, bezpieczeństwem żywnościowym, marnotrawstwem żywności oraz podjęcie działań na rzecz ich rozwiązania.
Produkcja żywności wiąże się z ogromnym zużyciem zasobów naturalnych, energii oraz pracy ludzkiej, a jej marnowanie powoduje straty nie tylko ekonomiczne, ale także ekologiczne. Planeta dysponuje ograniczonymi zasobami, podczas gdy prognozy ONZ wskazują, że w 2050 r. globalna populacja osiągnie poziom 9,7 mld ludzi. Ludzi, których będzie trzeba wyżywić.
Dlaczego adaptacja do zmian klimatu jest ważna również na poziomie województwa śląskiego?
sierpień 2024
Adaptacja do zmian klimatu to proces dostosowywania się do coraz bardziej odczuwalnych skutków zmian klimatu. To działania podejmowane na wszystkich poziomach – od indywidualnego aż po globalny – mające na celu zwiększenie naszej odporności na ekstremalne zjawiska pogodowe oraz negatywne konsekwencje, jakie niosą ze sobą zmiany klimatu. Adaptacja stanowi proces dostosowywania się społeczeństw, gospodarek i ekosystemów do zmieniających się warunków i obejmuje szeroki zakres działań o różnym charakterze. Jest ona koniecznością ze względu na rosnące zagrożenia związane z ekstremami pogodowymi i klimatycznymi.
CAMS przedstawia raport oceny jakości powietrza w Europie w 2023 roku
lipiec 2024
Serwis monitoringu atmosfery Copernicus (CAMS) opublikował coroczny raport jakości powietrza w Europie (Interim Annual Assessment Report on Air Quality in Europe for 2023 – IAAR).
– 19 lipca opublikowany został Interim Annual Assessment Report (IAAR 2023) przedstawiający kompleksową analizę jakości powietrza w Europie w roku 2023. Dane pochodzą z regionalnej reanalizy Serwisu Obserwacji Atmosfery Copernicus (CAMS). Raport obejmuje wskaźniki zanieczyszczenia powietrza dla ozonu (O₃), dwutlenku azotu (NO₂) oraz pyłów zawieszonych (PM10 i PM2.5), obliczone na postawie reanalizy regionalnego serwisu CAMS, w którym bierzemy bezpośredni udział dostarczając wyniki modelu GEM-AQ jako jeden z 11 zespołów w Europie. Raport identyfikuje pięć znaczących epizodów zanieczyszczenia powietrza w Europie w roku 2023, wybranych na podstawie obserwowanych przekroczeń obecnych dziennych limitów UE lub wartości docelowych oraz wytycznych Międzynarodowej Organizacji Zdrowia (WHO) – komentuje dr hab. inż. Joanna Strużewska, kierownik Zakładu Modelowania Atmosfery i Klimatu w IOŚ-PIB.
ETV jako klucz do komercjalizacji innowacyjnych technologii środowiskowych, czyli jak uniknąć greenwashingu
czerwiec 2024
Innowacyjne technologie środowiskowe to szansa, aby sprostać pilnym wyzwaniom środowiskowym, przed którymi stoją Europa i świat. Jednak stopień ich komercjalizacji i zastosowanie w gospodarce nadal pozostają zaskakująco niskie pomimo potrzeb rynku i rosnącego popytu. Przyczyną może być potrójne ryzyko niepowodzenia rynkowego: ryzyko związane z wdrażaniem technologii środowiskowej, ryzyko związane z wdrażaniem innowacji oraz ryzyko związane ze zwrotem kosztów inwestycji. Ograniczenie tych ryzyk przez twórców i dostawców technologii jest trudnym wyzwaniem, wymagającym dodatkowych narzędzi. Z pomocą może przyjść system weryfikacji technologii środowiskowych ETV, oparty na normie ISO 14034.
Rozpoczęcie prac nad pierwszym w Polsce Regionalnym Planem Adaptacji do Zmian Klimatu
kwiecień 2024
Adaptacja do zmian klimatu to proces dostosowywania się społeczeństw, ekosystemów
i gospodarek do zmian warunków klimatycznych, które już występują lub są przewidywane w przyszłości. Analizy Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego wykazały, że z powodu zjawisk ekstremalnych, których występowanie skorelowane jest ze zmianami klimatu, Polska traci rocznie średnio 6 mld zł, a w sumie, w ciągu niespełna dwóch dekad ekstremalne zjawiska pogodowe spowodowały około 115 mld zł strat bezpośrednich. Aby uniknąć tego typu nakładów w przyszłości, konieczne jest opracowanie Planu Adaptacji do Zmian Klimatu. Województwo Śląskie to pierwszy samorząd w kraju, który podjął decyzję o przygotowaniu takiego opracowania na poziomie regionalnym.
Światowy Dzień Recyklingu, czyli o współczesnym wyzwaniu, z którym mierzymy się od tysiącleci
marzec 2024
Chociaż pierwszy Światowy Dzień Recyklingu odbył się 18 marca 2018 roku z inicjatywy Bureau of International Recycling, samo pojęcie nie jest niczym nowym i towarzyszy ludzkości niemal od zawsze. Po dziś dzień wysuszone odchody zwierząt to doskonały materiał na opał czy do budowy masajskiej chaty. I chociaż przetwarzanie odpadów jest obecne w wielu kulturach od setek lat, to nasz konsumpcyjny styl życia i nadprodukcja dóbr od czasów rewolucji przemysłowej sprawiły, że recykling stał się dużo większym wyzwaniem niż kiedykolwiek wcześniej.
Poprawna forma: Zmiany klimatyczne czy zmiany klimatu?
marzec 2024
Wiele osób zastanawia się, czy właściwe jest mówienie o „zmianach klimatycznych”, czy też o „zmianach klimatu”. A może chodzi o to samo i możemy używać tych pojęć zamiennie? Chociaż oba określenia są powszechnie używane, różnią się znaczeniowo.
Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) ogłasza 2023 rok najcieplejszym w historii pomiarów
luty 2024
Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) ogłosiła, że rok 2023 został uznany za najcieplejszy w historii pomiarów, ze średnią temperaturą globalną przewyższającą o 1,45±0,12°C poziom sprzed ery przemysłowej. Choć Porozumienie Paryskie w sprawie zmian klimatu, mające na celu ograniczenie długoterminowego wzrostu temperatur do nie więcej niż 1,5°C powyżej poziomu przedprzemysłowego odnosi się do średniej wieloletniej, a nie do pojedynczego roku, fakt zbliżenia się do tego progu w 2023 należy uznać za niepokojący.
Efekt Pollyanny a zmiany klimatu. Czy optymizm przesłania nam rzeczywistość?
styczeń 2024
W obliczu rosnących wyzwań związanych ze zmianami klimatu, coraz częściej pojawia się termin „efekt Pollyanny” – odwołujący się do tendencji ludzkiej psychiki do koncentrowania się na pozytywnych aspektach, pomijając przy tym negatywne lub trudne realia. Jest to fenomen, który może odgrywać istotną rolę w sposobie, w jaki społeczeństwo reaguje na zagrożenia związane z klimatem.
Dlaczego nie powinno dokarmiać się ptactwa chlebem? Wyjaśnia ekspertka z zakresu różnorodności biologicznej
styczeń 2024
Dokarmianie ptaków pieczywem może wpłynąć negatywnie na ich zdrowie, zwłaszcza w przypadku gatunków związanych z wodą, takich jak łabędzie, kaczki i gęsi. Konsumpcja łatwo dostępnych, wysokokalorycznych pożywek, takich jak chleb, może spowodować deformację skrzydeł w następstwie zwyrodnienia stawów (anielskie skrzydło). Pieczywo zawiera duże ilości soli, do przyjęcia których ptaki nie są przystosowane. To powoduje u nich odwodnienia, biegunki i uszkodzenia nerek.
Droga do neutralności klimatycznej: Polska w świetle wyzwań i celów
styczeń 2024
Budowa gospodarki i społeczeństwa o zerowej emisyjności to jeden z kluczowych celów Unii Europejskiej, będący odpowiedzią na rosnące wyzwania wynikające z postępujących zmian klimatu. Polska, jako znaczący uczestnik europejskiej i globalnej sceny politycznej oraz gospodarczej, również aktywnie dąży do zredukowania emisji gazów cieplarnianych i osiągnięcia neutralności klimatycznej. Jednakże realizacja tego celu wymaga kompleksowego podejścia, uwzględniającego wiele aspektów gospodarczych, technologicznych i społecznych.
Laboratorium Stref Czystego Transportu, czyli na czym polegają SCT i czy należy się ich obawiać
styczeń 2024
W listopadzie 2020 roku powstał projekt nowelizacji Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 roku
o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Następnie, 7 grudnia 2021 roku nowelizacja została podpisana przez prezydenta, a obowiązujące przepisy zyskały nowe brzmienie, w tym art. 39 Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, który dotyczy Stref Czystego Transportu. Od tego czasu Strefy Czystego Transportu (SCT) stały się gorącym tematem w naszym kraju, a w ogół nich narosło wiele mitów. Projekt „Laboratorium Stref Czystego Transportu” systematyzuje wiedzę na ich temat.
Krajowe Forum Miejskie. Pięć polskich miast wyznaczyło ambitne cele w kierunku neutralności klimatycznej
grudzień 2023
Pięć polskich miast, które przystąpiły do Misji UE neutralnych dla klimatu i inteligentnych miast do 2030 roku i realizują ambitne cele transformacji w kierunku neutralności klimatycznej, przedstawiły swoje postulaty podczas spotkania na Krajowym Forum Miejskim, które odbyło się 6 grudnia 2023 roku w siedzibie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. Jest to wydarzenie niezwykle ważne na płaszczyźnie społecznej, urbanistycznej, a także gospodarczej. Jak wykazały analizy przeprowadzone przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, z powodu zjawisk ekstremalnych Polska traci rocznie średnio 6 mld zł, natomiast w ciągu niespełna dwóch dekad w sumie ekstremalne zjawiska pogodowe spowodowały około 115 mld zł strat bezpośrednich.
Jakie Święta? Eko, logiczne!
grudzień 2023
Statystyczny Polak planuje w tym roku przeznaczyć na świąteczne prezenty dla najbliższych kwotę 565 zł. Jest to o 13% więcej niż w ubiegłym roku. Nie rzadko kosztem oszczędności. Chociaż organizację Świąt zazwyczaj planujemy sfinansować przede wszystkim z bieżących dochodów (72,2%), to co czwarty Polak (24,1%) w tym celu planuje sięgnąć po oszczędności.
Zanim jednak wpadniemy w szaleństwo zakupów, warto zastanowić się nad prawdziwymi kosztami, jakie ponosimy podczas tego święta masowej konsumpcji.
Czy wiesz, jaka jest faktyczna cena rzeczy, które kupujesz?
listopad 2023
Sprzedaż w „Black Friday” w 2022 roku zwiększyła się o 118% w porównaniu z rokiem poprzednim, a liczba transakcji wzrosła o 34%. O 55% wzrosła również średnia wartość transakcji, co pokazuje, że Polacy bardzo chętnie korzystają z okresów pełnych okazji zakupowych. Biorąc pod uwagę rosnącą popularność akcji promocyjnych typu „Black Week”, „Black Weekend”, „Cyber Monday”, a nawet całego miesiąca pod hasłem wyprzedaży, wynik ten może być i tak zaniżony. Jak będzie w tym roku? Dowiemy się wkrótce. Zanim jednak wpadniemy w szaleństwo zakupów, warto zastanowić się nad prawdziwymi kosztami, jakie ponosimy podczas tego święta masowej konsumpcji.
Jakie są możliwe ścieżki rozwoju transportu pasażerskiego w Polsce? Analiza CAKE/KOBiZE
wrzesień 2023
Jednym z głównych wyzwań w dążeniu do neutralności klimatycznej jest dekarbonizacja sektora transportu pasażerskiego, jak i towarowego. Zaproponowany przez Komisję Europejską pakiet „Fit for 55” zakłada m.in. zakaz sprzedaży nowych spalinowych aut osobowych od 2035 roku. W ostatnich latach w Polsce zauważalne jest rosnące wykorzystanie samochodów osobowych, podczas gdy w przypadku transportu publicznego, nie obserwujemy tak dużego przyrostu aktywności. Stwarza to problemy zarówno związane ze wzrostem emisji gazów cieplarnianych, jak i innych substancji oraz wysokim zatłoczeniem miast.
Jak wynika z obliczeń IOŚ-PIB, straty całkowite spowodowane naturalnymi zjawiskami ekstremalnymi w Polsce wyniosły w latach 2001–2019 ponad 180 mld zł
lipiec 2023
Zjawiska ekstremalne takie jak intensywne opady, susze czy huragany zdarzały się od wieków, jednak obserwowany wzrost temperatury powietrza powoduje zauważalne zmiany w ich występowaniu. Stają się one coraz częstsze, bardziej intensywne oraz pojawiają się w regionach, w których to tej pory ich nie notowano. Raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu wskazuje, że każde dodatkowe 0,5°C ocieplenia atmosfery powoduje wyraźny wzrost intensywności i częstotliwości występowania fal upałów, nawalnych opadów, a w niektórych regionach również susz.
Czy Porozumienie paryskie rzeczywiście doprowadzi do dekarbonizacji globalnej gospodarki w okresie wskazywanym jako optymalny przez IPCC?
czerwiec 2023
Podczas gdy instytucje unijne przygotowują się do cyklu legislacyjnego, który ma zakończyć się przyjęciem celu redukcyjnego na poziomie UE na 2040 rok , ambicje pozostałych państw-stron Porozumienia są znacznie skromniejsze. W związku z opublikowanym pod koniec marca br. sprawozdaniem podsumowującym szósty raport Międzyrządowego Zespołu ds. Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) warto odnieść się do kwestii ambicji w kontekście globalnym. Zgodnie ze wspomnianym raportem (IPCC AR6) wpływ zmian klimatu na ludzi i ekosystemy jest większy, niż dotąd się spodziewano, a przyszłe zagrożenia gwałtownie rosną z każdym wzrostem globalnej temperatury, nawet o ułamek stopnia.
Prognoza pylenia alergenów opracowana przez IOŚ-PIB
czerwiec 2023
W ramach udziału Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego w Serwisie Copernicus CAMS2_40 eksperci IOŚ-PIB codziennie obliczają dla obszaru Europy oprócz stężeń zanieczyszczeń antropogenicznych także prognozę pylenia pięciu gatunków roślin.
Żeby podzielić się szarzej wynikami naszych obliczeń dla obszaru Polski, przygotowaliśmy dedykowaną stronę internetową, na której prezentujemy prognozowany indeks alergenów oraz prognozy pylenia brzozy, trwa, bylic, olszy i ambrozji:
https://ios.edu.pl/alergeny/
Społeczne skutki przejścia UE do gospodarki neutralnej klimatycznie oraz wybrane instrumenty ich łagodzenia w ramach sprawiedliwej transformacji
kwiecień 2023
W artykule zestawiono wyniki analizy wpływu transformacji w kierunku neutralności klimatycznej na sektor zatrudnienia z wspólnotowymi instrumentami wsparcia w kontekście kosztów tych zmian. Opisano założenia i metodę analizy przeprowadzonej na modelach zbudowanych w Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE) oraz przedstawiono mechanizmy i skalę narzędzi wspomagających wysiłek transformacyjny, w tym Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, program InvestEU oraz instrument pożyczkowy. Artykuł pokazuje, iż o ile wspólnotowe narzędzia wsparcia w znaczącym stopniu odpowiadają skali niezbędnego wysiłku w perspektywie niespełna dekady, o tyle konieczne jest utrzymanie obecnych lub podobnych mechanizmów w kolejnych dekadach, ponieważ analiza jasno pokazuje, iż koszty transformacji będą ponoszone w dłuższym okresie.
Rola transportu publicznego w Polsce w dążeniu do neutralności klimatycznej
kwiecień 2023
Dyskusje nad osiągnięciem ambitnych celów klimatycznych, jakie postawiły przed sobą państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE27) do 2050 roku dotykają wielu aspektów gospodarczych. Jednym z głównych wyzwań w dążeniu do neutralności klimatycznej jest dekarbonizacja sektora transportu pasażerskiego, jak i towarowego. Zaproponowany przez Komisję Europejską pakiet „Fit for 55” zakłada m.in. zakaz sprzedaży spalinowych aut osobowych od 2035 roku. W ostatnich latach w Polsce zauważalne jest rosnące wykorzystanie indywidualnych form transportu (samochody osobowe), w przeciwieństwie do transportu publicznego (autobusy i kolej). Stwarza to problemy zarówno związane z zanieczyszczeniem powietrza, jak i wysokim natężeniem ruchu w miastach. W odpowiedzi na powyższe problemy i wyzwania w artykule zaprezentowano możliwe ścieżki rozwoju transportu pasażerskiego, gdzie szczególną uwagę poświęcono roli transportu publicznego. Omówione zostały aspekty dotyczące zmian aktywności pasażerskiej, rozwoju floty zeroemisyjnych autobusów, a także wynikające z tego koszty, zapotrzebowanie na energię oraz redukcje emisji CO2. Wyniki przeprowadzonych symulacji wskazują, że promowanie transportu publicznego może skutkować przeniesieniem około 20 mld pasażerokilometrów aktywności z transportu indywidualnego na transport zbiorowy. Przyczyni się to do zmniejszenia emisji CO2 w roku 2050 o dodatkowe 1,9 mln ton. Z drugiej strony elektryfikacja transportu pasażerskiego spowoduje wzrost zapotrzebowania na prąd nawet do 34 TWh w roku 2050. Zaprezentowane wyniki dotyczą dwóch scenariuszy analitycznych, które zostały skonstruowane na potrzeby raportu CAKE/ KOBIZE pt. „Polska net –zero 2050: Rola transportu publicznego w świetle pakietu „Fit for 55” i perspektywy roku 2050”.
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy zrealizuje kampanię edukacyjno-informacyjną poświęconą biogazowi i biometanowi
marzec 2023
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej niemal w całości sfinansuje kampanię edukacyjno-informacyjną koordynowaną przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy dotyczącą wykorzystywania biogazu i biometanu w Polsce.
Uczcijmy 3 marca 2023 z myślą o zachowaniu cennego bogactwa przyrodniczego
marzec 2023
Różnorodność biologiczna jest niezbędna do zapewnienia ludziom żywności, świeżej wody i czystego powietrza. Ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia, między innymi poprzez ograniczanie rozprzestrzeniania się chorób. Jest niezastąpiona w utrzymaniu równowagi w środowisku i przeciwdziałaniu zmianom klimatu. Dziko żyjące rośliny i zwierzęta odgrywają ogromną rolę w utrzymaniu równowagi w środowisku naturalnym, które stanowi nasze dziedzictwo o wartości przyrodniczej, estetycznej, naukowej, kulturowej, rekreacyjnej i gospodarczej. Dlaczego wspominamy o tym akurat dziś? 3 marca to Światowy Dzień Dzikiej Przyrody. W ten sposób ONZ zwraca uwagę na wartość dzikiej przyrody, a także zagrożenia dla niej powodowane przez nielegalny handel okazami zagrożonymi wyginięciem. „Partnerstwa na rzecz ochrony dzikiej przyrody” to hasło przewodnie obchodów tego święta w 2023 roku.
Jak smog wpływa na mózgi dzieci?
luty 2023
jak zanieczyszczenie powietrza (potocznie smog) wpływa na rozwijający się mózg u dzieci? Na to pytanie chcą odpowiedzieć polscy naukowcy zrzeszeni w konsorcjum NeuroSmog. Na badania otrzymali ponad 15 mln zł od Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w ramach programu TEAM-NET. Prace są prowadzone przez Instytuty Psychologii i Psychologii Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego, w którym prowadzone są analizy i badania epidemiologiczne oraz Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, w którym powstają mapy ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza.
Klimatyczna Baza Wiedzy w walce z dezinformacją
listopad 2022
Jak wynika z badania badania State of Science Index, 8% Polaków nie wierzy w zmianę klimatu. I chociaż są udowodnione naukowo, podważane są również antropogeniczne przyczyny tych zmian. W walce z dezinformacją w tym temacie powstała Klimatyczna Baza Wiedzy, ogólnodostępne, darmowe narzędzie online, zawierające aktualne i rzetelne źródła informacji na tematy związane ze zmianą klimatu. Baza służyć będzie szeroko rozumianym liderom opinii, dziennikarzom, naukowcom, politykom, ale też każdemu, kto chce wiedzieć i rozumieć więcej na temat zmiany klimatu. Baza jest zbiorem zweryfikowanych raportów i publikacji dotyczących klimatu, które opatrzone zostały krótkim komentarzem, ułatwiającym zrozumienie często niełatwych w odbiorze naukowych treści. Projekt wspierają eksperci i ekspertki z ponad 10 wiodących organizacji pozarządowych, instytucji badawczych i ośrodków akademickich zajmujących się kwestiami dezinformacji i zmiany klimatu. W Radzie Ekspertów i Ekspertek Klimatycznej Bazy Wiedzy zasiedli m.in. przedstawiciele Instytutu Ochrony Środowiska-Państwowego Instytutu Badawczego.
DER, czyli zielona rewolucja w budownictwie
październik 2022
Hasłem dla budownictwa w Polsce będzie w najbliższych miesiącach i latach tzw. Głęboka termomodernizacja – w języku angielskim zwana DER, tj. „Deep energy retrofit”. Eksperci Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego uważają tak kompleksowe podejście do zmniejszenia energochłonności budynków do zera za kluczowe z punktu widzenia globalnego dążenia do zmniejszenia emisji CO2.
Kosztowna dyniowa tradycja
październik 2022
Jak pokazują badania, podczas Halloween w samej tylko Wielkiej Brytanii marnowanych jest ok. 8 milionów dyń. W Polsce jeszcze nikt tego nie zbadał, ale kupowanie dyń na dekoracyjne lampiony również u nas zyskuje na popularności. Koszty tej październikowej zabawy stanowią część niechlubnej liczby – 1,3 miliarda ton wyrzucanej co roku na świecie żywności. To właśnie owoce i warzywa są marnowane najczęściej. Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy zachęca do przemyślanych zakupów dyni, a także do jej maksymalnego wykorzystywania po Halloweenowym święcie.
O mobilność w przestrzeni miejskiej nie tylko w Dzień bez Samochodu
wrzesień 2022
Jakie byłoby moje miasto bez samochodów? – refleksja nad tym pytaniem przyświeca obchodom Dnia bez Samochodu, organizowanym 22 września 2022 r. w miastach na świecie, w Europie i w Polsce. W tym dniu promowana jest zmiana podejścia do kształtowania miasta: „miejsce dla ludzi” zamiast „miejsca dla samochodów”.
Czy sytuacja energetyczna w Polsce i na świecie powinna wpłynąć na odroczenie realizacji celów ekologicznych?
sierpień 2022
Postępujące w ostatnich latach zmiany klimatu obligują decydentów do podejmowania licznych inicjatyw i działań na arenie międzynarodowej. Takie przedsięwzięcia jak Porozumienie paryskie, Agenda 2030 czy Europejski Zielony Ład nadały szybszego tempa oraz podniosły priorytet kwestii związanych z klimatem i działaniami na rzecz zrównoważonego rozwoju. Ostatnia z ww. inicjatyw, tj. Europejski Zielony Ład jest szczególnie ambitna i kompleksowa, ponieważ obejmuje łącznie aż 48 działań w różnych dziedzinach – od sektora energii, poprzez rolnictwo i transport kończąc na udziale społeczeństwa w walce ze zmianami klimatu. Obecnie głównym celem UE jest osiągnięcie neutralności klimatycznej w perspektywie do 2050 r. Natomiast do 2030 r. UE narzuciła sobie zobowiązanie zredukowania emisji o co najmniej 55% redukcji emisji netto w porównaniu z 1990 r. Zgodnie z szacunkami Komisji Europejskiej, aby osiągnąć cele Zielonego Ładu, w obecnym dziesięcioleciu (2021–2030), UE będzie musiała zwiększyć roczne inwestycje o około 520 mld EUR w porównaniu z poprzednim dziesięcioleciem (390 mld EUR rocznie przypada na dekarbonizację gospodarki oraz 130 mld na pozostałe cele środowiskowe zielonej transformacji). Taka skala wydatków wykracza poza możliwości sektora publicznego i wiąże się z koniecznością przekierowania kapitałów prywatnych na inwestycje bardziej sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi, a to z kolei będzie wymagało dogłębnej zmiany sposobu funkcjonowania systemu finansowego.
Jak zmiany klimatu wpływają na nasze zdrowie? Tegoroczne fale upałów to zaledwie początek
sierpień 2022
20 sierpnia 1897 roku brytyjski lekarz, Sir Ronalda Rossa odkrył, że za przenoszenie malarii odpowiedzialne są samice komarów. Niestety, zmiany klimatu, jakie obecnie obserwujemy, sprzyjają rozwojowi chorób przenoszonych właśnie przez wektory (m.in. komary i kleszcze), a ich zasięg występowania rozszerza się coraz bardziej na kraje Europy Północnej, powodując pojawianie się jednostek chorobowych, które dotychczas były kojarzone z obszarami tropikalnymi. To jednak niejedyne konsekwencje zdrowotne postępujących zmian klimatu.
3 lipca obchodzimy Międzynarodowy Dzień bez Toreb Foliowych
lipiec 2022
25 minut – tyle średnio trwa użytkowanie jednorazowej torby foliowej. Badania pokazują, że nawet co minutę w oceanach lądują odpady plastikowe wielkości ciężarówki. Produkujemy śmieci na ogromną skalę: spożywcze i ogrodowe, budowlane i rozbiórkowe, górnicze i przemysłowe… lista jest długa. Czas zrozumieć, że odpady mają nie tylko negatywny wpływ na środowisko, a co za tym idzie na zmiany klimatu, ale doprowadzają również do strat gospodarczych. Jednakże powinniśmy je postrzegać nie tylko jako problem, ale również jako zasób do wykorzystania, którym musimy o wiele lepiej gospodarować.
22 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Ziemi. Z tej okazji zweryfikuj swój ślad wodny
kwiecień 2022
Dzień Ziemi (ang. Earth Day), to międzynarodowa inicjatywa, której celem jest promowanie postaw proekologicznych w społeczeństwie. Data 22 kwietnia od ponad 50 lat stanowi okazję do refleksji nad aktualną sytuacją naszej planety. Co roku obchodom towarzyszy myśl przewodnia, która jest poświęcona wybranemu zagadnieniu z zakresu ekologii i ochrony środowiska. Tegoroczne hasło to: „Invest in Our Planet” („Zainwestuj w naszą planetę”). Tym samym organizatorzy zwracają uwagę na potrzebę podjęcia pilnych działań służących ochronie przyrody, ponieważ „ zielona przyszłość to dostatnia przyszłość”, a co za tym idzie, interes zarówno nas, jak i przyszłych pokoleń. Niemal każda nasza aktywność pozostawia po sobie ślad. W kontekście środowiska najczęściej mowa o „śladzie węglowym”, jednak nie mniej istotny jest „ślad wodny”. Czym jest i jak go ograniczyć? Odpowiedzi udzielają eksperci Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
Czy kontekst klimatyczny w tworzeniu przepisów prawnych umożliwi lepszą adaptację do zmian klimatu?
marzec 2022
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy ma przyjemność zaprezentować zbiór wytycznych, które w procesie kreowania polityk sektorowych czy tworzenia prawa mogą stanowić wsparcie realizacji przez Polskę założeń unijnej polityki klimatycznej. Eksperci zwracają szczególną uwagę na adaptację do zmian klimatu jako kryterium klimatyczne, które powinno stanowić ważny element podczas procesu prawodawczego, co aktualnie nie zawsze jest uwzględniane.
22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody. Jak zmiany klimatu wpływają na zasoby wodne
marzec 2022
W lipcu 2017 r. mieszkańcy Rzymu i turyści go odwiedzający o mały włos nie doświadczyliby racjonowania wody. Przyczyną takiego stanu była długotrwała susza. Spowodowała ona znaczące obniżenie poziomu wody w Jeziorze Bracciano, z którego zaopatrywany w wodę jest Rzym. Przyczynił się też do tego zły stan infrastruktury wodociągowej w mieście, powodujący nawet 40% straty wody! Z podobnymi problemami mierzymy się w Polsce. 22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody, co stanowi dobrą okazję do zastanowienia się nad tym, w jaki sposób zmiany klimatu wpływają na zasoby wodne.
18 marca obchodzimy Światowy Dzień Recyklingu. Tworzywa sztuczne – problem nie do rozwiązania czy jednak wyzwanie, z którym możemy sobie poradzić?
marzec 2022
Tworzywa sztuczne to materiały składające się z polimerów syntetycznych lub zmodyfikowanych polimerów naturalnych oraz dodatków modyfikujących. W potocznym języku określane są zwykle jako plastik. Ten innowacyjny materiał towarzyszy nam w życiu codziennym już od drugiej połowy XIX wieku, ale to obecne czasy określane są przez naukowców „Erą Plastiku” — od lat 50 ubiegłego wieku wyprodukowano ponad 8 mld ton tworzyw sztucznych! Jaki wpływ na środowisko naturalne mają odpady z tworzyw sztucznych? 18 marca obchodzimy Światowy Dzień Recyklingu. Jest to dobra okazja nad zastanowieniem się rolą tworzyw sztucznych w naszym życiu.
W 2050 roku UE wprowadza neutralność klimatyczną. W 2035 roku z europejskich dróg mają zniknąć wszystkie samochody spalinowe. Czy naprawdę jesteśmy na to gotowi?
marzec 2022
Trzeba podkreślić, że wyniki scenariuszy analitycznych przedstawionych w pakiecie „Fit for 55” wskazują, że utrzymanie obecnych standardów emisji CO2 będzie niewystarczające do obniżenia emisji do poziomów zgodnych z celem co najmniej -55% na 2030 r. i celami neutralności klimatycznej na 2050 r.
Tak, więc przedstawiona przez Komisje Europejska propozycja wprowadzenia zakazu sprzedaży aut spalinowych (osobowych i dostawczych) po 2035 r., oraz ustalenie celu dla nowych samochodów osobowych na poziomie -55% w 2030 w stosunku do 2021 wynikają z następujących przesłanek:
· wzrasta aktywność w transporcie drogowym, a tym samym rosną emisje CO2
· zużycia paliw kopalnych pozostaje na niezmienionym poziomie.
Czym spowodowany jest wzrost kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce? Premiera raportu Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego
listopad 2022
Od 2017 roku odnotowywano wzrost opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy przeprowadził analizę w tym zakresie. W raporcie „Gospodarka odpadami komunalnymi w Polsce. Analiza kosztów gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” wskazano główne przyczyny obserwowanego trendu.
Xylopolis – mariaż pierwotnej natury z nowoczesną technologią
12.08.2021
Xylopolis to idea, która połączyła szereg instytucji reprezentujących zarówno sferę publiczną, jak i gospodarkę. Wspólny projekt Województwa Podlaskiego, Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, Politechniki Białostockiej, Uniwersytetu w Białymstoku oraz Fundacji Grupy Unibep Unitalent ma na celu m.in. promocję potencjału województwa podlaskiego podczas długo wyczekiwanej wystawy Expo 2020 w Dubaju.
Jak zwiększyć efektywność segregacji odpadów żywnościowych?
04.08.2021
Wobec ilości wyrzucanej żywności, która w Polsce wynosi 5 mln ton rocznie (zgodnie z wynikami badania PROM), priorytetem jest ograniczenie tych strat. Nie jest jednak możliwe zrobienie tego natychmiast i całkowicie. Dlatego istotnym działaniem w chwili obecnej, jak zaznaczają eksperci Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, jest odpowiednia i efektywna segregacja odpadów żywnościowych. Pomimo ogólnie dostępnych uregulowań, wciąż wiele osób nie wie, jak robić to prawidłowo.
Czarne chmury nad Polską: prognoza pogody na lato w obliczu zmian klimatu. FAQ
23.07.2021
Dzięki materiałowi poznasz odpowiedzi na następujące pytania:
• Problem powodzi – o jakiej skali mówimy?
• Powodzie w miastach – skąd się biorą?
• Czy liczba powodzi błyskawicznych zmienia się na przestrzeni lat?
• Wiele mówi się o suszy, która występuje w naszym kraju. Czy gwałtowne ulewy, z którymi mamy ostatnio do czynienia, poprawiają obecną sytuację?
• Jak bardzo sytuacja wynikająca z zagrożenia suszą jest poważna?
• Jak sytuacja wygląda w Polsce?
• Skąd coraz większa liczba apeli o niekoszenie publicznych trawników?
• Czy niedługo czeka nas epidemia boreliozy i choroby legionistów?
• Sinice nad morzem – dlaczego problem narasta?
• Trąby wodne w Polsce – jak powstają?
• Horrendalne ceny owoców i warzyw – czy w związku ze zmianami klimatu okres wegetacyjny nie powinien się wydłużyć, a ceny owoców i warzyw maleć?
• Czy sytuacja może ulec zmianie?
Niszczycielskie powodzie zbierają coraz większe żniwo. Czy jesteśmy w stanie przygotować się na nadchodzące zagrożenie? -komentarz ekspercki
23.07.2021
Występowanie wezbrań rzek, czyli wzrost stanu wody w rzekach wynikający ze wzmożonego zasilania jest naturalnym elementem klimatu Polski. Występujące w warunkach naturalnych wezbrania są nierozerwalnie związane z okresowym wylewaniem wody poza granice koryta rzecznego. W ostatnich latach obserwuje się wzrost częstotliwości występowania powodzi i podtopień oraz wzrost związanych z nimi strat. Można wskazać dwie główne przyczyny tego procesu: zmiany klimatu oraz gospodarkę człowieka.
Blisko 70°C w Gdańsku. Czy tak musi wyglądać przyszłość w naszych miastach?
22.07.2021
Pod koniec czerwca aktywiści z Zielonej Fali Trójmiasta zbadali, jak brak roślinności wpływa na nagrzewanie się różnych powierzchni w mieście. Aby to sprawdzić, zmierzyli temperaturę w dwóch miejscach: przy apartamentowcu, gdzie nie było zieleni oraz przy galerii handlowej, w okolicy której rosły drzewa. Okazało się, że po trzech dniach upałów powyżej 30°C, temperatury powierzchni przy apartamentowcu dochodziły do 68°C, podczas gdy ściana galerii handlowej otoczonej drzewami nagrzewała się „zaledwie” do 31,6°C. Zmniejszeniu nagrzewnia się powierzchni w mieście może służyć odpowiednia adaptacji do zmieniających się warunków klimatycznych. Jeżeli nie zaczniemy wykorzystywać rozwiązań, które pomogą nam przystosować się do zmian klimatu, a równocześnie będą łagodzić nasz wpływ na klimat, przyszłość w naszych miastach będzie bardzo upalna.
Nikt nie jest zbyt młody, aby działać na rzecz niemarnowania żywności.
Potrzeba szerszej edukacji w szkołach
07.07.2021
Marnowanie żywności to poważny problem, który ma swoje konsekwencje zarówno ekonomiczne, jak i środowiskowe. W Polsce do kosza trafia blisko 5 mln ton, z czego za 3 mln ton odpowiedzialni jesteśmy my w naszych domach. Jak w tej sytuacji uczyć dzieci niemarnowania jedzenia i właściwych zachowań, by w przyszłości oszczędniej niż my gospodarowały żywnością? Jak podkreślają eksperci Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego warto rozwijać u dzieci tę wrażliwość na otaczającą rzeczywistość jak najwcześniej, ponieważ to kompetencja przyszłości, decydująca o losie naszej planety. Nikt nie jest zbyt młody, aby działać na rzecz niemarnowania żywności i środowiska.
Czy niedługo czeka nas epidemia boreliozy i choroby legionistów?
25.06.2021
Borelioza – choroba, która niestety coraz częściej kojarzy nam się wakacjami. Przenoszą ją kleszcze, których populacja zależy od warunków atmosferycznych takich jak temperatura czy wilgotność powietrza. Zmiany klimatu, jakie obecnie obserwujemy, sprzyjają rozwojowi chorób przenoszonych przez owady. Są to tzw. choroby wektorowe. Według badań Światowej Organizacji Zdrowia na całym świecie rocznie umiera na nie ok. 600 tysięcy ludzi.
Marnowanie żywności to nasz wspólny problem. Coraz bliżej rozwiązań.
Podsumowanie prowadzonego w Polsce projektu PROM
24.06.2021
22 czerwca odbyła się konferencja online, mająca na celu podsumowanie realizowanego w Polsce od blisko dwóch lat projektu PROM oraz omówienie proponowanych w jego ramach rozwiązań, ograniczających marnowanie żywności, na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego.
W konferencji wzięli udział przedstawiciele jednostek realizujących projekt, a także eksperci działający na rzecz niemarnowania żywności. W spotkaniu wybrzmiało, że choć problem marnowania jest wielopłaszczyznowy to rozwiązania są możliwe i po raz pierwszy mamy szansę realnie ograniczyć skalę problemu – pod warunkiem wspólnych działań w całym łańcuchu żywnościowym. Co właśnie się dzieje. Ważne są zarówno nieustające wysiłki legislacyjne, by stworzyć kompleksowe regulacje, konkretne propozycje i rekomendacje ekspertów, które wzmocnią instytucje publiczne w zakresie ograniczania tych strat na każdym etapie, ale również działania na poziomie obywatelskim, a tych nie brakuje.
Marnowanie żywności to nasz wspólny problem. Coraz bliżej rozwiązań.
Zapowiedź konferencji IOŚ-PIB mającej na celu podsumowanie prowadzonego w Polsce projektu PROM
17.06.2021
Już 22 czerwca odbędzie się konferencja online, mająca na celu podsumowanie realizowanego w Polsce od blisko dwóch lat projektu PROM oraz omówienie proponowanych w jego ramach rozwiązań, ograniczających marnowanie żywności, na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego.
W konferencji wezmą udział przedstawiciele jednostek realizujących projekt, a także eksperci działający na rzecz niemarnowania żywności. Spotkanie jest dedykowane zarówno mediom, jak i wszystkim osobom oraz instytucjom zainteresowanym tematem. Osoby niezwiązane z mediami mogą się rejestrować na wydarzenie poprzez link https://www.live.tvip.pl/live/projekt-prom/
Jak wybór lokalnych produktów wpływa na ograniczenie skutków
środowiskowych? Poznajcie „food miles”.
08.06.2021
Sezon wiosenny to czas kiedy z utęsknieniem czekamy na warzywa i owoce z polskich pól. Choć na targach kuszą nas często jeszcze ich zagraniczne odpowiedniki, to warto zaczekać na krajowe produkty z korzyścią nie tylko dla zdrowia, czy też lokalnej gospodarki, ale również dla środowiska.
Transport żywności z daleka, powoduje emisję dwutlenku węgla do atmosfery, większe zużycie surowców naturalnych takich jak energia oraz woda, wycinanie lasów i przekształcanie ich na tereny uprawne. Jak zaznaczają eksperci z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego im miejsce produkcji bliżej, tym mniejsze konsekwencje dla środowiska.
„XYLOPOLIS” – resort klimatu i środowiska oraz Województwo Podlaskie wspólnie na EXPO 2020 w Dubaju
25.05.2021
„Koncentracja na tematyce związanej z klimatem i środowiskiem, w kontekście bezpieczeństwa i jakości życia ludzi, zrównoważonych wzorców produkcji i konsumpcji oraz inwestowania w nowoczesne technologie to wspólne cele, które sprawiły, że zdecydowaliśmy się połączyć siły z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podlaskiego podczas Expo 2020” – powiedział minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka, 27 maja 2021 r., podczas konferencji, inaugurującej kampanię promującą „Xylopolis”.
Młodzież chce walczyć ze zmianami klimatu. Potrzebna edukacja
25.05.2021
Zmiany klimatu są jednym z najpoważniejszych zagrożeń XXI wieku. Postępujący globalny wzrost średniej temperatury, jego skutki dla środowiska i gospodarki, a także ciążąca na ludzkości odpowiedzialność za tempo i charakter zmian klimatu wymagają podjęcia kompleksowych działań, dzięki którym zmniejszymy wpływ człowieka na klimat i będziemy mogli przystosować się do zachodzących zmian.
Międzynarodowy Dzień Ziemi. Przywróćmy naszą Ziemię
22.04.2021
Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych na mocy rezolucji przyjętej w 2009 roku ustanowiło 22 kwietnia Międzynarodowym Dniem Ziemi (International Mother Earth Day). Temat przewodni Dnia Ziemi 2021 to „Przywróćmy naszą Ziemię” (Restore Our Earth). Koncentruje się on przede wszystkim na naturalnych procesach, a w tym kontekście promocji zielonych technologii i innowacyjnego myślenia, prowadzących do przywrócenia światowych ekosystemów, a przez to przyczynieniu się do walki z postępującym zmianami klimatu.
Dobre praktyki walki z marnowaniem żywności w UE
16.04.2021
W skali świata marnowanych jest prawie miliard ton żywności, w Europie blisko 88 mln ton. W samej Polsce to 5 mln ton – dowodzą tego badania zrealizowane w ramach projektu PROM przez zespoły badawcze Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytut Badawczego i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
Zima przyszłości – czy w 2100 nie będzie już śniegu
22.03.2021
Na taką zimę jak tę, którą mieliśmy w lutym tego roku, czekaliśmy kilka lat. Utrzymujące się przez kilkanaście dni śnieg i mróz sprawiły, że na sklepowych regałach zabrakło sanek i akcesoriów przydatnych do odśnieżania. Czy w takim razie luty 2021 to początek zmian i w przyszłości możemy spodziewać się kolejnych śnieżnych i mroźnych zim? Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy przygotował raport, który odpowiada na pytania o to, jak będą wyglądać polskie zimy do 2100 roku.
KONTAKT
Instytut Ochrony Środowiska –
Państwowy Instytut Badawczy
ul. Słowicza 32
02-170 Warszawa
Agnieszka Stangreciak
Kierownik Działu Komunikacji i Edukacji
tel.: 22 3750 574
kom.: 509 745 222
e-mail: promocja@ios.edu.pl
Kontakt dla mediów
Katarzyna Pasikowska
Główny Specjalista ds. Promocji
kom.: 517 162 076
e-mail: katarzyna.pasikowska@ios.edu.pl
DO POBRANIA
Niemarnowanie żywności jednym z wiodących trendów 2021 roku
15.03.2021
Jak wynika z przeprowadzonych badań w ramach projektu PROM przez Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy oraz Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego, jako konsumenci kupujemy i gromadzimy za dużo oraz nie planujemy posiłków i zakupów. To też sprawia, że często granica między zachcianką, a potrzebą jest wyraźnie zatarta. Teraz w czasie pandemii gdy więcej gotujemy w domu, być może będziemy bardziej wyczuleni na moralne, finansowe i środowiskowe konsekwencje marnowania żywności. Jak podkreślają eksperci w najnowszych raportach żywnościowych na rok 2021: czas na zmiany, na trend „mniej”, na konsekwentne planowanie i bardziej świadome wybory.
Należy czy najlepiej? Brak zrozumienia dat ważności to jedna z przyczyn marnowania jedzenia
12.02.2021
Jak dowodzą badania PROM wykonane przez zespoły badawcze IOŚ-PIB i SGGW jedną z głównych przyczyn marnowania rocznie ok. 3 mln ton (z 5 mln ton) żywności przez samych konsumentów w Polsce jest przeoczenie terminu ważności. Ponad 42% Polaków przyznaje się, że go przegapia. Jednocześnie znaczna część osób, bo aż 64% nie jest pewna lub niewłaściwie interpretuje daty wydrukowane na opakowaniach produktów – chodzi o termin przydatności do spożycia (TPS) „należy spożyć do…” i datę minimalnej trwałości (DMT) „najlepiej spożyć przed…”. Na skutek tego do kosza trafia wiele dobrych produktów tuż po dacie minimalnej trwałości, które nadawałyby się jeszcze do bezpiecznego spożycia. Jak podkreślają eksperci z IOŚ-PIB w Polsce skala problemu mogłaby być mniejsza za sprawą odpowiedniej edukacji oraz legislacji.
Zmiany klimatu w Polsce. Co nas czeka w pogodzie w XXI wieku?
27.01.2021
Styczeń 2020 w całej Europie był najcieplejszym początkiem roku na przestrzeni ostatnich dekad. Odnotowano wówczas temperaturę o ponad 3oC wyższą niż średnia dla tego miesiąca w okresie 1981-2010. Pierwszy kwartał 2020 przyniósł kolejne rekordowe wyniki – w lutym i marcu temperatury były wyższe niż średnia z wielolecia w większości krajów Europy. Analiza obserwacji meteorologicznych wskazuje na istnienie coraz silniejszego trendu rosnących temperatur i częstszych przypadkach opadów nawalnych. Czy to może świadczyć o zmianach klimatu w naszym kraju? Jak bardzo będzie się on zmieniał i jak ocenić ryzyko z tym związane?
Czy Unia Europejska jest światowym liderem w działaniach na rzecz klimatu? Rozważania na temat roli działań UE z perspektywy globalnej
18.01.2021
Przedstawiciele Komisji Europejskiej oraz politycy państw członkowskich UE lubią mówić o unijnej polityce klimatycznej jako o niekwestionowanym drogowskazie dla świata w dążeniu do powstrzymania zmian klimatu, tj. osiągnięcia celów Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ds. Zmian Klimatu (UNFCCC, 1992) i Porozumienia paryskiego (Paris Agreement, 2015). Jednak czy faktycznie można uznać Unię Europejską za światowego lidera w działaniach na rzecz klimatu? Na to pytanie stara się odpowiedzieć dr Marzena Chodor, ekspertka Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
Ekoświęta, czyli Święta „bez wyrzutów” (i wyrzucania)
23.12.2020
Zbliżający się okres świąteczny to czas, w którym wiele osób wpada w sidła nadmiernego konsumpcjonizmu. Wszechobecne reklamy i promocje kuszące nas z każdej strony, ozdoby i choinki sprawiają, że zaczynamy działać impulsywnie i pod wpływem emocji zapominamy o zdrowym rozsądku i o tym, jakie skutki będą miały nasze konsumenckie decyzje. W tym roku, według badania firmy Deloitte, przeciętna polska rodzina wyda na świąteczne zakupy 1 318 zł. Chociaż jest to 29% mniej, niż wydaliśmy rok temu, można podejrzewać, że wynika to z faktu, że w związku z pandemią tegoroczne Święta będziemy obchodzić w mniejszym gronie. Nie mniej, warto pamiętać, że nasze decyzje zakupowe wpływają nie tylko na zasobność naszego portfela, ale także, a może nawet przede wszystkim, na stan naszej Planety.
Święta bez wyrzutów sumienia – jak nie zmarnować żywności?
21.12.2020
Polacy w swoich domach wyrzucają do kosza blisko 3 mln ton żywnościrocznie. Warto się zastanowić nad tym problemem, szczególnie teraz w okresie Świąt Bożego Narodzenia, kiedy kupujemy i przygotowujemy jeszcze więcej jedzenia. Jego spora część po Świętach ląduje w koszu, warto więc mieć świadomość, że istnieją proste rozwiązania, które mogą temu zapobiec.
Wystartowała kampania Jedz Bez Wyrzutów
17.12.2020
Choć w naszych domach marnujemy gigantyczne ilości żywności, bo aż blisko 3 mln ton rocznie, to są rozwiązania, które pomogą nam to ograniczyć. Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy ruszył właśnie z kampanią społeczną „Jedz Bez Wyrzutów”, której ambasadorami zostali dziennikarka Agnieszka Cegielska oraz szef kuchni Andrzej Polan. Inicjatywa ta ma nas weprzeć w tym by jeść odpowiedzialnie, czyli bez wyrzucania do kosza, bez wyrzutów sumienia i z korzyścią dla środowiska.
Marnowanie żywności – każda oszczędność ma znaczenie
Wnioski z konferencji IOŚ-PIB „Marnowanie żywności to nasz wspólny problem. Jak go rozwiązać?”
10.12.2020
Choć marnujemy bardzo dużo, bo w skali kraju prawie 5 mln ton żywności, z czego za 3 mln odpowiadamy sami w naszych domach, to dobra informacja jest taka, że większości tych strat możemy realnie uniknąć. To główny wniosek płynący z konferencji prasowej Instytutu Ochrony Środowiska-Państwowego Instytutu Badawczego, która odbyła się 8 grudnia. To ważne zwłaszcza w kontekście zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia, kiedy marnujemy jeszcze więcej. W zapobieganiu marnowaniu żywności pomóc ma kampania społeczna Jedz Bez Wyrzutów, z udziałem ambasadorów dziennikarki Agnieszki Cegielskiej oraz szefa kuchni Andrzeja Polana.
Jaka jest skala marnotrawstwa żywności w Polsce? Gdzie są największe straty?
Są już długo oczekiwane wyniki badania PROM
30.11.2020
Zespoły badawcze Instytutu Ochrony Środowiska-Państwowego Instytutu Badawczego i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, zaangażowane w realizację przełomowego w Polsce projektu PROM, zaprezentowały długo oczekiwane wyniki pierwszych badań, których celem jest oszacowanie skali marnowania żywności w Polsce. Z badań i analiz przeprowadzonych przez ekspertów wynika, że na etapach produkcji, przetwórstwa, dystrybucji i konsumpcji w Polsce rocznie marnuje się prawie 5 milionów (4 840 946) ton żywności. Najwięcej marnują jej konsumenci – aż 60%, czyli blisko 3 mln (2 917 775) ton wyrzucanej żywności pochodzi z gospodarstw domowych. Produkcja i przetwórstwo odpowiadają łącznie za 30% (1 503 110 ton) strat. Projekt PROM to przełomowa i pionierska inicjatywa badawcza w Polsce.
Zużywamy 1,7 razy więcej zasobów, niż Ziemia jest w stanie odtworzyć
9.11.2020
Jak wynika z szacunków Global Footprint Network, 7,8 miliarda ludzi zużywa znacznie więcej zasobów, niż Ziemia jest w stanie w naturalny sposób odnowić i emituje znacznie więcej odpadów, niż może wchłonąć. Szacuje się, że na obecnym poziomie konsumpcji zużywamy ekwiwalent 1,7 zasobów planety. Nadmierna eksploatacja Ziemi prowadzona przez ludzi poważnie osłabia zdolność przyrody do podtrzymywania życia, funkcjonowania społeczeństw i gospodarek. Postępująca urbanizacja, a także dotychczasowe modele produkcji i konsumpcji powodują, że przyroda ulega degradacji w tempie szybszym niż kiedykolwiek wcześniej. Aby odwrócić ten trend potrzeba pilnych działań ze strony nas wszystkich.
Kosztowna dyniowa tradycja
29.10.2020
Zespoły badawcze Instytutu Ochrony Środowiska-Państwowego Instytutu Badawczego i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, zaangażowane w realizację przełomowego w Polsce projektu PROM, zaprezentowały długo oczekiwane wyniki pierwszych badań, których celem jest oszacowanie skali marnowania żywności w Polsce. Z badań i analiz przeprowadzonych przez ekspertów wynika, że na etapach produkcji, przetwórstwa, dystrybucji i konsumpcji w Polsce rocznie marnuje się prawie 5 milionów (4 840 946) ton żywności. Najwięcej marnują jej konsumenci – aż 60%, czyli blisko 3 mln (2 917 775) ton wyrzucanej żywności pochodzi z gospodarstw domowych. Produkcja i przetwórstwo odpowiadają łącznie za 30% (1 503 110 ton) strat. Projekt PROM to przełomowa i pionierska inicjatywa badawcza w Polsce.
Zmiany klimatu to problem nie tylko przyszłych pokoleń
27.10.2020
W marcu tego roku Europejska Agencja Kosmiczna poinformowała, że lód na Grenlandii i Antarktyce topnieje 6-krotnie szybciej niż w latach 90. ubiegłego wieku, potwierdzając tym samym najmniej optymistyczny scenariusz klimatyczny. W przypadku Polski, w ostatnich latach częstotliwość występowania ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych, w tym susz, wyraźnie się nasiliła. Na przestrzeni ostatniej dekady tj. lat 2010 – 2019 susze miały miejsce dwukrotnie częściej niż w dekadach ubiegłych. Dla porównania, w poprzednim dwudziestoleciu (1989 – 2009) zdarzenia suszy o dużej intensywności i zasięgu notowano raz na 5 lat (lata: 1989, 1992, 2000, 2003). Negatywne skutki zmian klimatu obserwujemy już teraz, a zjawiska z nimi związane coraz częściej dotykają każdego z nas bezpośrednio, mimo że nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę. Niestety, scenariusze klimatyczne nie napawają optymizmem.
Realna szansa na ograniczenie skali marnowania żywności?
Już niedługo oczekiwane wyniki fazy badawczej projektu PROM
15.10.2020
16 października, podczas Światowego Dnia Żywności, kierujemy uwagę na jedno z największych obecnie wyzwań ekologicznych, jakim jest marnowanie żywności. W Polsce skala problemu jest duża, ale jak zapowiadają eksperci Instytutu Ochrony Środowiska-Państwowego Instytutu Badawczego mamy realną szansę na zmiany. Pomóc ma w tym projekt PROM. W ramach tej pionierskiej inicjatywy już niebawem poznamy wyniki badań, które umożliwią opracowanie planów i polityk publicznych mających na celu ograniczenie marnowania żywności. Projekt realizowany jest przez IOŚ-PIB we współpracy z Federacją Polskich Banków Żywności, Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa oraz Polskim Towarzystwem Technologów Żywności.
Straty i marnotrawstwo w sektorze spożywczym.Nawet jedna trzecia żywności trafia do kosza
13.10.2020
Marnotrawstwo żywności stanowi problem globalny, który w ciągu ostatnich lat stał się wyzwaniem środowiskowym, społecznym i ekonomicznym. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) podaje, że na świecie co roku marnuje się 1,3 mld ton żywności nadającej się do spożycia, co stanowi jedną trzecią produkowanej żywności. Taka ilość byłaby wystarczająca, aby wyżywić wszystkich Polaków przez 66 lat. Straty i marnotrawstwo żywności to coraz poważniejszy problem również w Polsce, który rozpoczyna się już na etapie produkcji u rolnika, poprzez przetwórstwo, transport, magazynowanie, nieodpowiednią dystrybucję i sprzedaż, skończywszy na złych nawykach konsumentów. 16 października obchodzony jest Światowy Dzień Żywności, co jest dobrą okazją do przyjrzenia się globalnemu problemowi i wyzwaniu związanemu ze stratami i marnotrawstwem żywności.
Zmiany klimatu a zdrowie
17.09.2020
Jak wynika z szacunków Światowej Organizacji Zdrowia, zmiany klimatu powodują obecnie bezpośrednio ponad 140 tysięcy zgonów rocznie przede wszystkim w Afryce i Południowo-Wschodniej Azji. Prognozuje się, że do 2030 roku liczba ta może wzrosnąć o 250 tysięcy zgonów rocznie spowodowanych m.in. malarią, stresem cieplnym, biegunką i niedożywieniem. W skali globalnej bezpośrednie koszty ekonomiczne zmian klimatu związane z pogorszeniem zdrowia mogą wynieść nawet 4 miliardy dolarów rocznie. O wpływie zmian klimatu i towarzyszącym im zjawiskom na zdrowie opowiada Krzysztof Skotak, kierownik Ośrodka Zintegrowanych Badań Środowiska IOŚ-PIB.
Zmiany klimatu istotnie wpływają na różnorodność biologiczną: prawie jedna czwarta gatunków Europy zagrożona wyginięciem
14 września 2020
Przełomowy Raport z Oceny Globalnej Różnorodności Biologicznej i Usług Ekosystemowych (The Global Assessment Report on Biodiversity and Ecosystem Services), opublikowany w zeszłym roku przez Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną ds. Różnorodności Biologicznej i Usług Ekosystemowych (IPBES), nie pozostawia złudzeń. Mamy do czynienia z niespotykanym dotychczas tempem i skalą wymierania gatunków na świecie. Europejska różnorodność biologiczna jest w kryzysowej sytuacji: według danych szacunkowych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) nawet 25% gatunków zwierząt i 58% gatunków drzew występujących na naszym kontynencie jest obecnie zagrożonych wyginięciem. Jedną z głównych przyczyn tego stanu są postępujące zmiany klimatu spowodowane działalnością człowieka.
Prognoza pogody na lato a zmiany klimatu – FAQ
06 sierpnia 2020
W latach 1998-2017 skutki powodzi dotknęły ponad 2 miliardy ludzi na świecie i spowodowały straty w wysokości 656 miliardów dolarów. W ostatnich latach obserwuje się wzrost częstotliwości występowania powodzi i podtopień oraz wzrost kosztów z nimi związanych. Wynika to z dwóch przyczyn – zmian klimatu oraz gospodarki człowieka. Jedną z głównym konsekwencji już obserwowanych zmian klimatu, jest wzrost częstotliwości występowania zjawisk ekstremalnych, m.in. deszczy o charakterze nawalnym, które doprowadzają do powodzi.
Stają się one coraz bardziej dotkliwe również w wyniku gospodarki człowieka i jego rosnącej presji na środowisko, w tym doliny rzek. Zlewnie są w coraz większym stopniu zagospodarowywane. Dodatkowo, rośnie odsetek powierzchni nieprzepuszczalnych (drogi, dachy, place), które sprawiają, iż woda opadowa zamiast infiltrować do wód podziemnych, w szybkim tempie spływa do rzek, jezior i innych zbiorników powodując szybki wzrost stanu wody. Na domiar złego, człowiek starając się chronić własny dobytek, buduje coraz wyższe wały przeciwpowodziowe, odcinając w ten sposób rzeki od terenów, na które niegdyś mogły one w naturalny sposób wylewać w czasie wezbrań.
Nawalne deszcze a susza. Czy Polsce w dalszym ciągu zagraża susza?
21 lipca 2020
Zasoby wód powierzchniowych w Polsce wynoszą około 1,6 tys. m3/rok/osobę, podczas gdy średnia dla Europy jest niemal 3-krotnie większa (4,56 tys. m3/rok/osobę). Tym samym zasoby wodne Polski są jednymi z najniższych w Europie. O suszy w naszym kraju mówi się od lat, a zagrożenie nią, pomimo ulewnych opadów w ostatnich kilku dniach nie minęło. Ekspert Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego wyjaśnia, dlaczego nawalne opady ostatnich tygodni nie rozwiązały problemu suszy.
Zjawiska ekstremalne w Polsce. Adaptacja do zmian klimatu się opłaca
22 czerwca 2020
Co roku, zjawiska ekstremalne (powodzie, podtopienia, nawałnice oraz susze) powodują straty wynoszące do 0,4% PKB. Mniej więcej raz na 5 lat pojawiają się ponadprzeciętne skutki finansowe szacowane na poziomie od 0,5 do ponad 1% PKB. Z badań przeprowadzonych przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy wynika, że w latach 2001-2016 w konsekwencji zdarzeń ekstremalnych, Polska utraciła 78 mld zł. Ponad 20% tej wartości stanowiły straty w infrastrukturze i uszkodzenia mienia na obszarach zurbanizowanych. W związku z obserwowanymi zmianami klimatu, tego typu zjawiska będą nawiedzać nas coraz częściej.
Powołanie Rady ds. Kompetencji w Sektorze Gospodarki Wodno-Ściekowej i Rekultywacji
29.05.2020
Ponad 50% Polaków posiada wyższe wykształcenie, mimo tego aż ¾ przedsiębiorców nie może zrekrutować kandydatów o pożądanych kompetencjach. System edukacyjny jest często niedopasowany do potrzeb systemu gospodarczego. Przedsiębiorcy potrzebują odpowiednio wykwalifikowanych pracowników, aby rozwój ich firm był możliwy. Potrzebne na rynku pracy kompetencje zmieniają się wraz z rozwojem technologicznym oraz sposobem zarządzania organizacjami, jak i zmianą pokoleniową. Ważne jest, aby te procesy były stale monitorowane. Taka wiedza jest dostępna poprzez zainicjowane przez PARP badania „Bilans Kapitału Ludzkiego” oraz „Branżowy Bilans Kapitału Ludzkiego”. Nie tylko badania wskazują na obszary, które należy wzmocnići poprawić. To pracodawcy są nieocenionym źródłem wiedzy o tym, co warto zmienić w systemie edukacji, aby ten odpowiadał na aktualne potrzeby rynku pracy. Katalizatorem tych wszystkich działań są Sektorowe Rady ds. Kompetencji, odpowiedzialne za współpracę z pracodawcami i jednostkami naukowymi oraz za wyznaczanie kierunku zmian.
Wychodząc naprzeciw potrzebom sektora gospodarki wodno-ściekowej i rekultywacji, Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy oraz Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie” wystąpiły z inicjatywą powołania Rady ds. Kompetencji w Sektorze Gospodarki Wodno-Ściekowej i Rekultywacji, która rozpoczęła działalność w lutym 2020 r. Dzięki pracom Rady możliwe będzie lepsze dostosowanie kwalifikacji absolwentów uczelni wyższych i szkół zawodowych oraz uczestników kursów i szkoleń do rzeczywistych potrzeb sektora.
Spadek PKB o połowę? To cena zmian klimatu. Afryka jako pierwsza mierzy się z ich konsekwencjami
25 maja 2020
Kryzys klimatyczny nie jest wyzwaniem wyłącznie dla przyszłych pokoleń. Jego wysoką cenę już teraz ponoszą na przykład kraje afrykańskie, które najmniej się do niego przyczyniają. Kontynent ten emituje zaledwie 4% gazów cieplarnianych pochodzenia antropogenicznego. Sytuacja, która dotyka chociażby Zimbabwe, dotyczy niemal całej Afryki Zachodniej i Środkowej.
Jej Wysokość Pszczoła
20 maja 2020
Ptaki, nietoperze i inne małe ssaki, a także owady takie jak motyle, chrząszcze i pszczoły zapylają rośliny i pomagają im w rozmnażaniu. Dzięki zapylaczom produkowane są zasoby naturalne, podtrzymana jest równowaga w ekosystemach, a pożywienie znajduje się na naszych stołach. Kwiaty zapyla wiele gatunków zwierząt, jednak najwięcej wiemy na temat jednego – pszczoły miodnej. Pszczoła robotnica podczas wyprawy po nektar odwiedza średnio od 50 do 100 kwiatów. Szacuje się, że owady te są odpowiedzialne za blisko 80% zapylonych roślin. Zabójcza mieszanka, w której skład wchodzą: toksyczne pestycydy, choroby i pasożyty, zespół masowego ginięcia pszczół (CCD) i zmiany klimatu, sprawia, że pszczoły są w niebezpieczeństwie. Światowy Dzień Pszczół, który obchodzimy 20 maja, to dobra okazja do przyjrzenia się, jak zmiany klimatu wpływają na życie tych niezwykłych zwierząt.
Czy gmina może wprowadzić zakazy korzystania z wody w czasie suszy?
11 maja 2020
Jednym z najważniejszych obszarów adaptacji do zmian klimatu jest zabezpieczenie zasobów wody, zwłaszcza pitnej. Na tle państw Unii Europejskiej, Polska wyróżnia się stosunkowo niewielkimi zasobami wód, niska jest również efektywność ich użytkowania. Mniejszymi rezerwami dysponują jedynie Czechy, Cypr i Malta. Coraz częściej w naszym kraju występują okresowe trudności w zaopatrzeniu w wodę, zagrażając przerwami w jej dostawie. Przyczyną tego stanu rzeczy są m.in. postępujące zmiany klimatu, powodujące wydłużenie się okresów bezopadowych, zmniejszenie się grubości pokrywy śnieżnej oraz skrócenie czasu jej zalegania przy jednoczesnym wzroście zapotrzebowania na wodę w związku z falami upałów. Czy w sytuacji zagrożenia deficytem wody zakazy i ograniczenia w korzystaniu z wody są uzasadnione prawnie? Odpowiedzi na to pytanie udzieliła Anna Sosnowska, ekspert Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
Nie wierzysz, że masz wpływ na zmiany klimatu? Światowy Dzień Ziemi to dobra okazja, aby przekonać się, że tak!
22 kwietnia 2020
Jak wynika z raportu organizacji Global Carbon Project, w 2019 roku wypuściliśmy do atmosfery rekordową liczbę, 43,1 miliarda ton dwutlenku węgla. Za ten niechlubny wynik odpowiada nasza konsumpcja. Przez ostatnie 50 lat aż pięciokrotnie zwiększyło się spożycie mięsa na świecie. Z danych GUS wynika, że statystyczny Polak zjada 78,5 kg mięsa rocznie, co jest wartością niemal trzykrotnie wyższą, niż wynika z zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia. Taka konsumpcja mocno eksploatuje zasoby, którymi dysponujemy jako planeta. Światowy Dzień Ziemi, który obchodzimy 22 kwietnia, to dobra okazja, aby zastanowić się nad naszymi codziennymi, nie zawsze ekologicznymi wyborami.
Pandemia a środowisko – FAQ
16 kwietnia 2020
Obecnie nie ma jeszcze dokładnych analiz na temat znacznych ograniczeń w działalności powodującej emisje zanieczyszczeń do atmosfery tj. produkcji przemysłowej czy energetyce. W związku z tym, że ostatnio zmienił się sposób naszej aktywności (pozostajemy w domach i mniej się przemieszczamy), należy spodziewać się zmniejszenia emisji z sektora transportu i poprawy jakości powietrza szczególnie w centrach miast, gdzie właśnie ruch samochodowy ma kluczowe znaczenie. Podobne wyniki rejestrują stacje pomiarowe Głównego Inspektora Ochrony Środowiska zlokalizowane w pobliżu tras tranzytowych – urządzenia rejestrują 30% spadek zanieczyszczeń pochodzących z ruchu samochodowego (np. NOx). Natomiast sytuacja jest odmienna na obszarach o zabudowie jednorodzinnej, gdzie główną rolę w zakresie jakości powietrza odgrywa sektor bytowo-komunalny, czyli emisja z indywidualnych źródeł spalania paliw wykorzystywanych do odgrzewania domów. W tym przypadku możemy się liczyć ze wzrostem emisji.
Czy w obliczu pandemii jakość powietrza faktycznie się poprawiła?
15 kwietnia 2020
W ostatnim czasie w mediach pojawiło się wiele informacji o możliwym pozytywnym wpływie koronawirusa na środowisko, a w szczególności spadku emisji zanieczyszczeń do atmosfery i tym samy pośrednio znaczącej poprawie jakości powietrza. Doniesienia te komentuje Krzysztof Skotak, kierownik Ośrodka Ochrony Atmosfery Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
Woda – czy wiesz, ile naprawdę jej marnujesz?
23 marca 2020
22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody. To dobra okazja, aby zastanowić się nad sposobem, w jaki z niej korzystamy. Liczby mówią same za siebie. Na jednego mieszkańca naszego kraju przypada średnio ok. 1,56 mln litrów/rok, podczas gdy średnia dla Europy jest niemal 3-krotnie większa (4,56 mln litrów/rok). Tym samym zasoby wodne Polski są jednymi z najniższych w Europie, dlatego tak istotne jest prawidłowe zarządzanie nimi.
Zmiany klimatu zaplanują za Ciebie ferie
10 lutego 2020
Czy pamiętacie jeszcze, jak wygląda prawdziwa zima? Taka ze śniegiem po kolana i ujemnymi temperaturami przez dwa miesiące? Mimo połowy ferii zimowych w Polsce, nic nie wskazuje na to, że głośno zapowiadana w mediach „zima trzydziestolecia” nadejdzie. Liczby mówią same za siebie. 1 śnieżna środa – tak wygląda bilans tegorocznej zimy w Warszawie. W Łodzi odnotowano 2 takie dni, a najwięcej w Katowicach, bo „aż” 10. Jeszcze 50 lat temu było ich niemal 40. Skutki zmian klimatu odczuwalne są już nie tylko przez sektor rolno-spożywczy czy ochrony zdrowia, ale również usług turystycznych. Jednak brak śniegu to nie jedyne wyzwanie, z jakim będzie musiała zmierzyć się ta branża w obliczu globalnego ocieplenia.
Olej palmowy. O co ten raban?
23 stycznia 2020
1 lutego obchodzimy dzień bez oleju palmowego. Według raportu Frost & Sullivan w Polsce na jednego mieszkańca przypada aż 9,8 kilograma tego tłuszczu rocznie. Jest to najczęściej wykorzystywany olej roślinny na świecie, wg szacunków FAO wynika, że do roku 2050 popyt na ten surowiec potroi się. Mimo tego, nie cieszy się on jednak dobrą opinią – w całej Unii Europejskiej obowiązują ograniczenia dotyczące jego wykorzystania. Z czego wynika jego zła reputacja?
Adaptacja do zmian klimatu po polsku
07 stycznia 2020
Według wyliczeń Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi[1] susza z 2017 roku dotknęła 130 tys. gospodarstw i zniszczyła 3,5 mln hektarów upraw, przynosząc straty w wysokości ponad 3,6 mld zł. Niestety, szkód związanych ze zmianami klimatu będzie coraz więcej. Szacuje się, że działalność człowieka przyczyniła się do globalnego ocieplenia o około 1,0°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej i wciąż będzie postępować. W tej sytuacji, niezależnie od dążeń do ograniczenia procesu ocieplenia, trzeba dostosować się do obecnych i oczekiwanych zmian poprzez podjęcie działań, które zminimalizują straty społeczne i gospodarcze. Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, w ramach projektu Klimada 2.0, opracowuje katalog dobrych praktyk adaptacyjnych, w którym będą prezentowane przykłady skutecznych działań służących ograniczeniu skutków zmian klimatu.
Świętuj z głową!
23 grudnia 2019
Zbliżający się okres świąteczny to czas, w którym wiele osób wpada w sidła nadmiernego konsumpcjonizmu. Wszechobecne reklamy i promocje kuszące nas z każdej strony, ozdoby i choinki sprawiają, że zaczynamy działać impulsywnie i pod wpływem emocji zapominamy o zdrowym rozsądku i o skutkach naszych konsumenckich decyzji. W tym roku, według badania firmy Deloitte[1], przeciętna polska rodzina wyda na świąteczne zakupy 1521 zł, czyli o 5% więcej niż w roku ubiegłym. Kwota ta negatywnie wpływa nie tylko na zasobność naszego portfela , ale także, a może nawet przede wszystkim, na stan środowiska naturalnego.
Efektywna gospodarka odpadami w walce ze zmianami klimatu
27 listopada 2019
25 minut – tyle średnio trwa użytkowanie jednorazowej torby foliowej. Badania pokazują, że nawet co minutę w oceanach lądują odpady plastikowe wielkości ciężarówki. Produkujemy śmieci na ogromną skalę: spożywcze i ogrodowe, budowlane i rozbiórkowe, górnicze i przemysłowe… lista jest długa. Czas zrozumieć, że odpady mają nie tylko negatywny wpływ na środowisko, a co za tym idzie na zmiany klimatu, ale doprowadzają również do strat gospodarczych. Jednakże powinniśmy je postrzegać nie tylko jako problem, ale również jako zasób do wykorzystania, którym musimy o wiele lepiej gospodarować.
Świadomość klimatyczna Polaków: ile tak naprawdę wiemy o postępujących zmianach
24 października 2019
Niemal każdy z nas uważa, że zmiany klimatu są poważnym problemem. Obawiamy się skutków zmian klimatu – wichur, powodzi, suszy. Widzimy, że troska o środowisko to troska o zdrowie człowieka. Uważamy nawet, że ochrona środowiska może pozytywnie wpłynąć na rozwój gospodarki kraju. Gdy jednak, mamy wybrać dziedziny, w których są najważniejsze dla kraju problemy do rozwiązania, jedynie nieliczni z nas wskazują ochronę środowiska. Tylko połowa Polaków uważa, że Polska jak najszybciej powinna zacząć redukować emisję gazów cieplarnianych…to tylko niektóre z wniosków badań przeprowadzonych w zeszłym roku na zlecenie Ministerstwa Środowiska. Co jeszcze z nich wynika?
Gospodarka wodna a zmiany klimatu
17 października 2019
Woda warunkuje egzystencję każdego żywego organizmu, a niemal wszystkie gałęzie gospodarki potrzebują jej do prowadzenia swojej działalności. Zmiany klimatu w istotny sposób mogą wpływać na dostępność zasobów wody i jej jakość, nierzadko powodując negatywne skutki w wielu obszarach. W związku z tym coraz częściej podejmowane są inicjatywy mające na celu zminimalizowanie tych następstw, a także dobór odpowiednich działań adaptacyjnych do zmieniających się warunków klimatycznych. Jedną, z takich inicjatyw jest projekt Klimada 2.0, realizowany przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy.
Powierzchnia ziemi jest naszym największym zasobem
20 września 2019
Między klimatem a sposobem użytkowania ziemi istnieją silne zależności. Opisuje je IPCC w swoim ostatnim Raporcie Specjalnym, przyjętym 7 sierpnia 2019 r. w Genewie przez rządy państw członkowskich ONZ. Jak użytkować ziemię, aby zmniejszyć nasz wpływ na klimat? Jak przeciwdziałać erozji gleb i utracie zdolności ekosystemów do pochłaniania węgla? Jak zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe 500 milionom ludzi, mieszkającym na obszarach dotkniętych pustynnieniem? To główne pytania, na które można znaleźć odpowiedź w Raporcie.
Wyzwanie Podnieś5 – dołącz do akcji!
16 września 2019
Pięć to cyfra, do której bez względu na dziedzinę życia lubimy się odnosić: „reguła 5 sekund”, „metoda 5 kroków” czy „5 zasad zdrowego odżywiania”. Nic więc dziwnego, że organizatorzy akcji „#Podnieś5” wybrali właśnie „piątkę” jako przewodnią liczbę swojego projektu, którego celem jest nie tylko oczyszczenie naszego otoczenia, ale też wypracowanie dobrych nawyków w zakresie gospodarki odpadami. Śmieci nie są tylko nieestetyczne. Powodują zanieczyszczenie wód gruntowych oraz gleby, a co gorsza, wpływają na emisję dwutlenku węgla i metanu do atmosfery, przyczyniając się tym samym do zmian klimatu. Dlatego już dziś przyłącz się do akcji i zmień swój sposób myślenia – Ty też masz ogromny wpływ na klimat!
Marnowanie żywności – problem, którego skala jest większa niż sądzimy
12 września 2019
W Europie wyrzuca się średnio ok. 179 kg żywności/osobę rocznie. Szacuje się, że w samej Polsce wynik ten wynosi aż 235 kg, gdzie do kosza najczęściej trafia aż 50% kupionego pieczywa oraz 1/3 warzyw i wędlin. Skutki takiego marnotrawstwa odbijają się nie tylko na domowym budżecie, ale mają również wymiar ekonomiczny, społeczny i ekologiczny. To, co kupujemy i w jakich ilościach, ma realny wpływ na otaczające nas środowisko oraz zmiany klimatu.
Czy Europa poradzi sobie z historyczną suszą?
31 lipca 2019
Skutki zmian klimatu, zwłaszcza wzrost częstotliwości i intensywności zjawisk ekstremalnych, występujące w ostatnich kilku dekadach pogłębiają się. Z tego względu stały się przedmiotem zainteresowania rządów i społeczności międzynarodowej. Unia Europejska rozpoczęła prace nad przepisami dotyczącymi używania wody odzyskanej do nawadniania w rolnictwie, co pozwoli na zmniejszenie ryzyka jej niedoboru. Jest to istotny kamień milowy w polityce przystosowania się do zmian klimatu i jednocześnie przykład rozwiązań, jakie musimy wprowadzić w gospodarowaniu H₂O, aby chronić nasze zasoby wód.
Od katastrofy klimatycznej dzieli nas zaledwie 0,5°C
26 lipca 2019
Zmiany klimatu stały się faktem. Pod koniec ubiegłego roku opublikowany został Specjalny Raport IPCC „Global Warming of 1.5 ºC”. Szacuje się, że działalność człowieka spowodowała około 1,0°C wzrost globalnego ocieplenia powyżej poziomu sprzed rewolucji przemysłowej i jeśli nie podejmiemy żadnych szeroko zakrojonych działań, wzrośnie do 2°C. Naukowcy nie mają złudzeń: trzeba dążyć do ograniczenia globalnego wzrostu temperatury do 1,5°C, w przeciwnym razie czeka nas katastrofa klimatyczna. Jakie konsekwencje dla człowieka niesie ze sobą to dodatkowe 0,5°C?
