W dniach 6-8 maja 2025 r. we Florencji odbyła się kolejna edycja konferencji EUI Climate Week, organizowanej przez European University Institute, School of Transnational Governance. Podczas wydarzenia Robert Jeszke, Z-ca dyrektora IOŚ-PIB ds. zarządzania emisjami i Kierownik Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE), wziął udział jako prelegent w sesji zatytułowanej „Twenty years of EU ETS: looking back, looking ahead”, poświęconej ewolucji unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) i jego przyszłości.
W wydarzeniu udział wzięli również wybitni eksperci i paneliści: Peter Vis (Rud Pedersen Public Affairs), Michael Pahle (PIK Potsdam), Ingvild Sørhus (Veyt), Beatriz Yordi (Komijsa Europejska, DG Clima) oraz Antoine Dechezleprêtre (OECD). Debata została zorganizowana przez prof. Josa Delbeke (EBI, EUI).
W swoim wystąpieniu Robert Jeszke podkreślił, że EU ETS okazał się skutecznym narzędziem redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz pozostaje filarem unijnej polityki klimatycznej. Zwrócił jednak uwagę na fakt, że system ten dynamicznie się zmienia, a w perspektywie tzw. „end game”, czyli wyczerpania się puli uprawnień ok. 2040 r., jego charakter ulegnie dalszej zmianie.
Robert Jeszke wskazał, że aby EU ETS mógł nadal pełnić kluczową rolę w polityce klimatycznej UE, konieczna jest jego dalsza ewolucja oraz zwiększenie elastyczności. W szczególności niezbędne jest włączenie jednostek pochłaniania emisji, zarówno tych technologicznych (np. DACCS, BECCS), jak i naturalnych (AFOLU), co będzie kluczowe dla osiągnięcia neutralności klimatycznej.
Poszerzenie współpracy z innymi systemami opartymi na mechanizmach opłat za emisję, w tym integracja z krajami sąsiednimi na podstawie art. 6 Porozumienia paryskiego, oraz dopuszczenie wysokiej jakości międzynarodowych offsetów, mogą przyczynić się do poprawy płynności rynku, obniżenia kosztów emisji i zwiększenia globalnych ambicji klimatycznych.
Robert Jeszke zaznaczył, że właśnie tym obszarom poświęcony jest projekt LIFE ENSPIRE, realizowany przez Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych, KOBIZE/ IOŚ-PIB. W jego ramach analizowane są potencjalne korzyści, wyzwania oraz efekty redukcji emisji wynikające z integracji wybranych państw sąsiednich UE (takich jak Bałkany, Mołdawia, Ukraina czy Turcja) z systemem EU ETS.
Na zakończenie wystąpienia zwrócono uwagę na rosnącą potrzebę wprowadzenia bardziej strukturalnego zarządzania systemem EU ETS. Jednym z proponowanych rozwiązań jest utworzenie Europejskiego Banku Węglowego (European Carbon Central Bank – ECCB), który mógłby odgrywać istotną rolę w zarządzaniu pochłanianiem emisji, offsetami oraz stabilnością rynku w coraz bardziej złożonym systemie ETS.